اثر کولیج چیست؟

اثر کولیج پدیده ای است به معنای تنوع طلبی جنسی. یکی از بیشترین دغدغه هایی که ذهن زنان و دختران زیادی را در جوامع مختلف درگیر می کند، مسئله تنوع طلبی و عدم تعهد مردان و پسران در روند روابط عاشقانه آن ها است. دغدغه ای هم که برای آقایان اغلب به وجود می آید دلزدگی از شریک زندگی خود در روابط عاشقانه و در مسیر زندگی مشترکشان است.

تعریف بنیادی اثر کولیج

اثر کولیج، پدیده ای زیستی و رفتاری در حیوانات است که باعث می شود حیوانات نر به شریک های جنسی جدیدی، علاقه و تمایل نشان بدهند و مزیت ابتدایی این اثر در این نکته است که حیوانات نر می توانند چندین ماده را بارور کنند. شاید بتوان گفت اثر کولیج در واقع جنبه ای بر پایه غریزه است و به طور طبیعی در اغلب گونه های پستانداران مشاهده می شود. حتی امروزه این اثر در جنسیت ماده گونه های پستانداران نیز دیده می شود.
در علم روانشناسی نیز اثر کولیج اصطلاحی است که به واسطه آن چه زن و چه مرد، هنگام مشاهده یک جنسیت مخالف جدید و یا یک شریک جنسی جدید، تمایل به ایجاد رابطه جنسی و عملکرد جنسی بالایی را تجربه می کنند.

اثر کولیج ریشه ای بیولوژیکی دارد که در بالا تاریخچه آن ذکر شده است. به نظر می رسد که بر اساس این نظریه، الگوی رفتاری جنسی پستانداران قابل پیش بینی است.

چگونگی کارکرد کلی اثر کولیج

با توجه به آزمایش های مربوطه، اثر کولیج زمانی رخ می دهد که مدار های عصبی مرتبط با دوپامین در منطقه تقویت کننده با وجود شریک جنسی جدیدی فعال می شوند. به نظر می رسد هنگامی که گونه ای برای مدت به نسبت طولانی با شریک زندگی خود رابطه جنسی برقرار می کند، عادت ایجاد شده باعث می شود مدار های عصبی به دوز هایی از دوپامین عادت کنند. اما بعد از مدتی، افزایش دوپامین لازم است تا همان اثر را به همراه داشته باشد. با حضور شریک جنسی جدید، میزان ترشح دوپامین افزایش می یابد و در نتیجه، سبب ایجاد احساس لذت در گونه می شود.
البته سیستم تولید مثل در انسان تا حدی تفاوت دارد، چرا که انسان جزو معدود پستاندارانی است که امکان تشکیل رابطه طولانی مدت را تنها با یک شریک دارد. البته در گونه انسان نیز وسوسه رابطه ای نو به خصوص رابطه جنسی، به شدت برانگیزاننده است. از دلایل این امر می توان به تمایل در ایجاد رابطه جنسی با شریک‌ هایی‌ متعدد، تنوع در رابطه جنسی و  نیرویی تحریک کننده به نام صنعت پورن اشاره کرد.

دلایل ایجاد اثر کولیج

تنوع ژنتیکی

این مسئله را می توان مرحله ‌ای اساسی از روند تنوع زیستی است، که به تمام ویژگی ‌های ژنتیکی موجود در ساختار ژنی یک گونه اشاره دارد. تنوع ژنتیکی در معنای عام شامل تنوع ژنوم هایی هستند که به پیدایش افرادی مختلف با تنوع ژن ها منجر می شود.
تنوع ژنتیکی روشی است برای آن که جمعیت یک گونه با تغییرات محیط طبیعی خود سازش پیدا کند. حال هرچه میزان این تنوع افزایش پیدا کند، احتمال بیشتری نیز وجود خواهد داشت تا بعضی از اعضا جمعیت آن گونه، تعدادی از علل لازم برای ادامه حیات در محیط را به دست بیاورند.
اگر کسی یک راس گاو نر و ماده خریده باشد و آن ها شروع به تولید مثل بکنند، طی چند سال ممکن است به حدود 20 راس گاو برسند. حال اگر در هر کدام از دو گاو والد نقصی وجود داشته باشد، احتمال این که کل گله و نسل بعدی ناقص باشند، خیلی بالا می رود و در نتیجه ممکن است با یک بیماری بسیار خفیف کل گله در خطر نابودی قرار بگیرند.

این در حالی است که اگر یک گاو نر در گله باشد و چند گاو ماده، تنوع ژنی بسیار بیشتری وجود خواهد داشت و احتمال نابودی کل گله تنها به دلیل یک بیماری، بسیار کاهش می یابد و به نا ممکن نزدیک می رسد. به همین دلیل در بین اغلب پستانداران نر، سیستمی غریزی و طبیعی مشاهده می شود تا به افزایش تنوع ژنی کمک کند.

بقا نسل

تمایل به تنها زیستی در ذات هیچ گونه ای به خصوص گونه انسان وجود ندارد. در واقع نظام آفرینش، انسان را به گونه ای خلق کرده که انسان با جمع بودن را دوست دارد و حتی می توان گفت دارای سرشتی اجتماعی است. هیچ انسانی در هیچ جامعه ای از تنها زیستی استقبال نمی‌کند، بنابراین تنها زیستی انتخاب مورد علاقه انسان نیست. همچنین او خواهان نسلی از خود و تولید مثل است.
به نظر می رسد تولید مثل به یکی از اساسی ترین نیازهای هر جامعه و هر گونه ای برای بقا نسل تبدیل شده است. حتی در جوامع انسانی که آمار کمی در جهت فرزندآوری دیده می شود نیز، تمایل به تولید مثل وجود دارد. اما دلایلی دیگر نظیر فقر اقتصادی، مشکلات اجتماعی، عدم آمادگی، اعتیاد جنسی و…، موانع را تشکیل می دهند نه عدم تمایل به تولید مثل و در نتیجه آن بقا نسل.

 راه حل

تنوع طلبی، داشتن روابط متعدد جنسی و غیر جنسی، اعتیاد به پورنوگرافی و…، همگی از دید روانشناسان و سکسولوژیست ها اختلالاتی هستند که متاسفانه به علاوه خود فرد، اطرافیان او را نیز آزار می دهد. بنابراین در روند درمان این اختلالات راهنمایی ها و مشاوره های روانشناسان متخصص، بسیار نقش مهمی دارد. از راهکار های اصلی و موثری که بسیاری از متخصصین مطرح کرده اند می توان به موارد زیر اشاره کرد، بهتر است درباره مشکلات یک رابطه طرفین به راحتی با یکدیگر سخن بگویند.
در روند یک رابطه زوجین باید حامی یکدیگر باشند و باهم برای رفع یک نقطه ضعف تلاش کنند.
بهتر است که زوجین در هر سطحی از یک رابطه به شخصیت و وجود یکدیگر، فارغ از جنسیت، احترام بگذارند.
وجود تنوع در روند یک رابطه و در تمام ابعاد آن، می تواند به حفظ یک رابطه و احساس خرسندی طرفین آن منجر گردد.
پدیده غافلگیری برای همه افراد، فارغ از جنسیت، لذت بخش است و سبب افزایش احساس ارزشمندی آن ها می شود؛ در نتیجه افراد از بودن در یک رابطه احساس رضایت از زندگی می کنند.
افزایش رابطه جنسی و شرکا آن نه تنها کمکی به رفع مشکلات نمی کند بلکه تنها مشکلات را بیش تر و عمیق تر می کند. اثر کولیج به عنوان یک پدیده زیستی و غریزی راهی است برای بقا و تنوع ژن ها ولی توجیهی برای رفتار های نابهنجار نیست. این رفتار ها همگی ریشه هایی روان شناختی دارند که جز با کمک از متخصصین و تلاش برای رفع آن ها، درمانی ندارند. آگاهی کامل از پیامدها، مشکلات و تاثیرات اثر کولیج در زندگی زوجین را نباید فراموش کرد.