سندرم بی انگیزگی چیست؟

سندرم بی انگیزگی یک بیماری روانی است که با تغییر در شخصیت، احساسات و عملکرد شناختی فرد مشخص می ‌شود. فرد مبتلا به این سندرم معمولا علائم عدم تمرکز، بی علاقگی و حافظه ضعیف را تجربه می‌ کند. این بیماری برای اولین بار در دهه ۱۹۶۰ در بین افرادی‌ که سابقه طولانی مصرف حشیش داشتند مشاهده شده است. امروزه در میان افرادی که داروهای روان ‌گردان مانند مت آمفتامین را مصرف می‌کنند نیز مشاهده می ‌شود.

سندرم بی انگیزگی با عناوین مختلفی تعبیر می‌ شود. برخی از افراد آن را به بی تفاوتی یا از دست دادن علاقه در رابطه با موقعیت‌ های اجتماعی یا عاطفی تعریف می ‌کنند. بی تفاوتی به عنوان فقدان احساس، علاقه یا هرگونه نگرانی خاص در مورد یک موقعیت خاص یا به طور کلی زندگی است.

علاتم خاص سندرم بی انگیزگی چیست؟

حافظه ضعیف و فراموشی کوتاه‌مدت

عدم تمرکز برای انجام وظایف

بی ‌توجهی

انزوای اجتماعی

از دست دادن حس جاه‌طلبی و آینده ‌نگری

طبق گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سلامت مطلوب شامل حالتی است که در آن فرد پتانسیل لازم برای رشد فیزیکی، ذهنی و عاطفی را دارا است. در نتیجه بنابر تعاریف WHO افراد بی انگیزه با داشتن این ویژگی‌ ها از سلامت مطلوب فاصله دارند.

بی انگیزگی با کاهش عرضه یا بیان عاطفی متفاوت است. در کاهش بیان عاطفی، افراد در بیان احساسات یا عواطف خود شکست می‌ خورند. با این حال، خود احساس به طور ذاتی کاهش نمی ‌یابد. بی علاقگی و طفره رفتن، فقدان شدید انگیزه و خلاقیت یا کاهش انگیزه برای انجام یا تکمیل کارها، همگی موارد همپوشان با یکدیگر هستند.

علل ایجاد سندرم بی انگیزگی

اختلال افسردگی مداوم (معروف به دیس تایمی، نوعی افسردگی خفیف مزمن)

فراموشی پیشانی گیجگاهی

بیماری هانتینگتون

فلج فوق هسته‌ای پیشرونده

سکته

زوال عقل عروقی

بیماری آلزایمر

بیماری پارکینسون

اسکیزوفرنی

یک مطالعه در سال ۲۰۱۱، ضایعاتی در لوب پیشانی مغز افرادی که دارای علائم بی انگیزگی بودند کشف کرد. البته گاهی ممکن است ناشی از سکته مغزی باشد که بر این قسمت از مغز تأثیر می‌ گذارد.

بی انگیزگی در افسردگی و اسکیزوفرنی

اغلب افراد بی انگیزگی را با افسردگی و بالعکس اشتباه در نظر می ‌گیرند. بی تفاوتی ممکن است یکی از علائم افسردگی باشد. اما بی میلی به خودی خود شرایط متمایزی محسوب می‌شود، چرا که افراد بی تفاوت معمولاً علائم بد خلقی طولانی مدت و ناامیدی را نشان نمی ‌دهند.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب دارای سطوح بالایی از ضعف احساسات و همچنین سطوح بالایی از بی انگیزگی (علائم منفی مشترک با افسردگی) هستند. در هر دو وضعیت اسکیزوفرنی و افسردگی، بیماران تحت درمان اغلب از بی انگیزگی خود آگاه بوده و آن را یکی از علائم اصلی خود بیان می ‌کنند. اما از سوی دیگر، بیماران مبتلا به زوال عقل اغلب از بی تفاوتی خود آگاه نیستند.

سندرم بی انگیزگی در بیماری آلزایمر و زوال عقل

بی انگیزگی در افراد مبتلا به زوال عقل بیشتر از افراد مسن سالم است. حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به زوال عقل و تنها ۲ تا ۵ درصد از افراد مسن سالم دچار بی میلی هستند.

در بیماری آلزایمر این بی انگیزگی به در هم فرورفتگی و پلاک‌ های بالا، میزان ماده سفید، کاهش جریان خون در نواحی خاص درگیر در بی میلی، از جمله شبکه ‌های فرونتال و زیر قشری نسبت داده می‌شود. بی تفاوتی نیز معمولاً یکی از اولین علائمی است که در بیماری آلزایمر همراه با کمبود حافظه ظاهر می ‌شود.

مطالعات تصویربرداری عصبی عملکردی نشان داده که بی تفاوتی در بیماران آلزایمر به دلیل کاهش تجزیه و تحلیل گلوکز در قشر مغز است، که تأیید کننده نقش این مناطق در ایجاد بی تفاوتی است. این تغییرات عملکردی و ساختاری در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون با علائم بی میلی نیز دیده شده است.

انواع بی انگیزگی

سندرم بی انگیزگی ناشی از SSRI 

برخی از افراد در اثر استفاده طولانی‌مدت یا کوتا ه‌مدت از SSRI ها دچار سندرم بی انگیزگی می شوند. SSRI ها برای تقلید از پیام‌ رسان‌های شیمیایی مانند سروتونین در مغز ما طراحی شده‌ اند تا به تسکین علائم افسردگی کمک کنند. با این حال، گاهی اوقات باعث می‌شوند که گیرنده‌های اصلی سروتونین در مغز ما آسیب ببینند یا فرسوده شوند.

وقتی این گیرنده ‌ها آسیب ببینند یا فرسوده شوند، ممکن است انگیزه ‌ای برای انجام کار هایی که معمولاً از آنها لذت می ‌برید نداشته باشید و حتی احساس ناراحتی و بی ‌تفاوتی کنید. سندرم بی انگیزگی یک عارضه جانبی بالقوه در اثر استفاده از SSRI ها است که اغلب گزارش نمی ‌شود.

در حالی که داده‌ های محدودی در مورد این موضوع وجود دارد و تحقیقات بیشتری باید در مورد چگونگی ایجاد آن انجام شود، محققان مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۴ نشان دادند که ۲۰ درصد از شرکت‌کنندگان پس از مصرف SSRI ها بی‌تفاوتی و ۱۶.۱ درصد از دست دادن حس جاه‌ طلبی خود را گزارش کرده‌اند.

اگرچه گزارش ‌های متعددی مبنی بر ایجاد سندرم بی انگیزگی در اثر مصرف SSRI ها وجود دارد اما هنوز هیچ تحقیق قطعی وجود ندارد که این وضعیت را با استفاده از SSRI ها مرتبط کند. بنابراین تحقیقات بیشتری در مورد وضعیت بی انگیزگی و استفاده از SSRI ها باید انجام شود.

سندرم بی انگیزگی ناشی از ماری جوانا

 این مورد برای اولین بار در بین افرادی که ماری جوانا استفاده می ‌کردند، مشاهده شد. با این حال، ارتباط بین مصرف ماری جوانا و سندرم بی انگیزگی همچنان مورد بحث است.

در حالی که برخی از مطالعات نشان می‌ دهند که مصرف‌کنندگان مکرر ماری جوانا به احتمال زیاد دچار سندرم بی انگیزگی می ‌شوند اما برخی دیگر معتقدند که ماری جوانا نه تنها مسئول این بیماری نیست، بلکه به عنوان داروی تفریحی منجر به افزایش رفاه کاربران آن می‌شود.

یک مطالعه در مورد ارتباط بین مصرف ماری جوانا و سندرم بی انگیزگی پیشنهاد می ‌کند که مصرف ‌کنندگان مزمن ماری جوانا که از بی انگیزگی شدید رنج می ‌برند، ممکن است از قبل افسردگی داشته باشند و علائم این سندرم تنها می‌ تواند نشانه افسردگی آنها باشد. برخی از مطالعات دیگر گزارش می‌دهند که سندرم بی انگیزگی در بین ۱۶ تا ۲۱ درصد از مصرف‌ کنندگان مزمن ماری جوانا رخ می‌ دهد.

روانشناس یا روانپزشک

اگر احساس بی تفاوتی و از دست دادن انگیزه برای انجام فعالیت ‌های معمول را دارید، صحبت با یک مشاور آموزش ‌دیده یا روانپزشک که می ‌تواند وضعیت شما را به طور دقیق تشخیص دهد، مفید است.

آن‌ها می‌توانند نگرانی‌ های شما را مورد بحث قرار دهند و راهنمایی کنند تا دیدگاه مثبت ‌تری نسبت به زندگی پیدا کنید. اگر لازم است برای انجام درمان‌ های دارویی و روانی همکاری کنید. جالب است بدانید که برخورداری از حمایت خانواده یا دوستان نیز می ‌تواند به شما در بازیابی علاقه به زندگی کمک کند.