فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) یکی از شایع ترین اختلالات عضلانی و اسکلتی در بزرگسالان است. این بیماری یک سندرم درد مزمن با علت ناشناخته است که با درد های مزمن منتشر، وجود نقاط دردناک در معاینه و علایمی نظیر خستگی، خشکی مفاصل، سردرد و اختلالات خلقی و شناختی همراه است.
تشخیص بیماری حتی برای پزشکان سخت است، چرا که علایم آن بسیار شبیه دیگر بیماری هاست و آزمایش مشخصی برای تایید ابتلا به بیماری وجود ندارد. در نتیجه بیماری معمولاً تشخیص داده نمی شود.
درمان این بیماری چالش برانگیز است، اما مصرف دارو، تغییر شیوه زندگی تا حدودی به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک خواهد کرد.
این سندرم در ۳.۴% زنان و %۰.۵ مردان دیده می شود اما باید توجه داشت که به علت دشواری تشخیص و درک این بیماری برای افراد مبتلا و پزشکان، آمار و اعداد مرتبط با میزان شیوع این بیماری، تخمینی هستند و نمی توان اعداد دقیقی ارائه داد.
علائم کلی فیبرومیالژیا
فیبرومیالژی باعث ایجاد درد در نواحی مختلف بدن می شود. بعضی از این نواحی در واقع همان نواحی حساس هستند که در گذشته به آنها نقاط شروع درد یا نقاط حساس گفته می شد. با این وجود، بعضی از این نواحی دیگر به عنوان نواحی درد شناخته نمی شوند.
دردی که در این نواحی احساس می شود معمولاً مزمن و مداوم می باشد. بر اساس معیار های بازبینی شده تشخیص فیبرومیالژی در سال 2016، در صورتی که شما در 4 ناحیه از 5 ناحیه درد مربوط به سیستم عضلانی – استخوانی خود دچار احساس درد شوید، ممکن است پزشک معالج تشخیص دهد که شما مبتلا به فیبرومیالژی هستید.
این دستورالعمل تشخیصی با عنوان درد چند جایگاهی شناخته شده و با معیار های تعریف شده برای تشخیص فیبرومیالژی در سال 1990، تحت عنوان درد مزمن سراسری، تفاوت دارد.
در این روش تشخیص، تمرکز پزشک بر روی نواحی سیستم عضلانی – استخوانی که دچار درد شده اند، به همراه ارزیابی شدت درد در این نواحی می باشد. این دقیقاً برخلاف روندی است که روش تشخیصی پیشین، با تمرکز بر طول مدت احساس درد برای تشخیص فیبرومیالژی، اتخاذ کرده بود.
سایر علایم فیبرومیالژی شامل:
ضعف و خستگی
مشکلات خواب
خوابیدن برای مدت های طولانی بدون اینکه خستگی رفع شود
سر درد
افسردگی
اضطراب
عدم تمرکز
درد مزمن در قسمت‌های تحتانی ناحیه شکم
خشکی چشم
مشکلات ادراری، مانند التهاب میان بافتی مثانه
در افراد مبتلا به فیبرومیالژی، مغز و اعصاب ممکن است در برابر سیگنال‌های طبیعی درد، از خود واکنش بیش از حد نشان دهند. این موضوع می تواند ناشی از عدم توازن مواد شیمیایی در مغز یا نواقص ریشه پشتی گانگلیونی باشد که مرکز احساس درد را در مغز تحت تاثیر قرار می‌دهد. فیبرومیالژی حتی می تواند عواطف و سطح انرژی بدن شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
علائم فیبرومیالژیا در زنان
علائم فیبرومیالژیا معمولاً در زنان حاد تر از مردان می‌باشد. زنان در مقایسه با مردان بیشتر دچار درد های سرتاسری، علائم سندرم روده تحریک‌پذیر و احساس خستگی در صبح می شوند. عادات ماهیانه دردناک نیز در میان زنان مبتلا به فیبرومیالژیا متداول می باشد.
با این وجود در صورت استفاده از معیار های تعریف شده در سال 2016 برای تشخیص موارد فیبرومیالژیا، تعداد مردان مبتلا به فیبرومیالژیا بیشتر از زنان خواهد بود که این موضوع می تواند باعث کاهش درجه تمایز ادراک درد میان زنان و مردان شود. از همین رو مطالعات بیشتری برای تشخیص وضعیت مردان و زنان مبتلا به فیبرومیالژیا مورد نیاز می‌باشد. ورود به دوره یائسگی می تواند وخامت فیبرومیالژیا را در زنان بیشتر کند.
علائم فیبرومیالژیا در مردان
با توجه به نکات که در بالا ذکر شد، مردان نیز می‌توانند دچار فیبرومیالژیا شوند. با این وجود، از آنجا که این بیماری به عنوان بیماری زنان شناخته می شود، ممکن است موارد فیبرومیالژیا در مردان تشخیص داده نشده و ناشناخته باقی بمانند.
اگر چه در حال حاضر آمار ها نشان می دهند که پس از قرار گرفتن دستورالعمل تعریف شده در سال 2016 برای تشخیص این بیماری در دستور کار تشخیصی پزشکان، تعداد مردانی که فیبرومیالژیا در آنها تشخیص داده شده رو به افزایش می باشد.
فیبرومیالژیا در مردان نیز باعث بروز درد شدید و اختلالات عاطفی می‌شود. بنابر نظرسنجی که در سال 2018 در ژورنال بهداشت عمومی آمریکا منتشر شده است، ابتلا به این بیماری می تواند کیفیت زندگی، شغل و روابط فردی مردان مبتلا به فیبرومیالژیا را تحت تاثیر قرار دهد.
یکی از دلایل دشواری تشخیص این بیماری در مردان، انتظار جامعه از آنها برای نمایان نکردن درد خود می باشد.
فیبرومیالژیا چگونه ایجاد می شود؟
دستگاه عصب مرکزی:
میزان حساسیت این دستگاه، تعیین کننده میزان درک ما از درد و شدت آن است. برای این منظور، دستگاه عصبی مرکزی از راه‌ها و روش هایی استفاده می کند که نارسایی آنها می تواند منجر به فیبرومیالژیا شود.
انتقال دهنده عصبی:
مولکول هایی هستند که پیام های شیمیایی را بین سلول های عصبی منتقل می کنند. نقش انتقال‌دهنده های عصبی بسیار پیچیده است. تغییرات در میزان انتقال‌دهنده های عصبی می تواند به آشکار شدن نشانه های این سندرم کمک کند.
هورمون ها:
مولکول های انتقال‌دهنده ای هستند که در جریان خون رها می شوند تا پیام ها و دستورات متنوعی را بین بخش های مختلف بدن ما انتقال دهند. احتمال مشاهده اختلالات هورمونی در بیماران مبتلا به سندرم فیبرومیالژیا زیاد است. به عنوان مثال، مشاهده شده که چرخه روزانه هورمون رشد در افراد مبتلا به این سندرم می تواند نا منظم باشد.
اختلالات خواب:
به کاهش کیفیت خواب گفته می شود که شامل کاهش زمان خواب، عمق خواب و بیدار شدن های متوالی می باشد. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا معمولاً از مشکلات خواب شکایت دارند.
ژنتیک:
این عوامل نقش پیچیده ای در بروز سندرم فیبرومیالژیا دارند.
مشکلات روانی:
مطالعات نشان می دهند که مشکلات روانی به بروز فیبرومیالژیا دامن می زند. اختلالات روانی در میان افرادی که درگیر فیبرومیالژیا هستند در مقایسه با بیمارانی که از دیگر بیماری های روماتولوژیک شکایت دارند، بیشتر است.
تشخیص بیماری فیبرومیالژیا
اگر فرد به مدت 3 ماه و یا بیشتر دردی منتشر و همه جانبه در بدن خود احساس کند، پزشک احتمالاً تشخیص خواهد داد که او به فیبرومیالژیا مبتلا است. درد گسترده و همه جانبه به دردی گفته می شود که در هر دو طرف بدن احساس شود و فرد آن را در قسمت بالا و پایینی میان تنه و دور کمر هم حس کند.
بعد از معاینه کامل بالینی پزشک باید تشخیص دهد که آیا بیماری دیگری منجر به ایجاد درد شده است یا خیر؟
هیچگونه روش تشخیصی آزمایشگاهی و یا تصویر برداری قادر به تشخیص بیماری نیست. پزشک برای تشخیص علت احتمالی درد های مزمن شاید از این روش ها استفاده کنید.
گاهی تشخیص بیماری های خود ایمنی از فیبرومیالژیا بسیار سخت و دشوار است، چرا که در بسیاری از موارد علائم با هم همپوشانی دارند.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی آنلاین یا حضوری می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران