کمال گرایی چیست؟

کمال گرایی اغلب به عنوان یک ویژگی مثبت دیده می شود که شانس موفقیت شما را افزایش می دهد. اما می تواند به افکار یا رفتارهای خود تخریب گر نیز منجر شود که دستیابی به اهداف را سخت تر می کند. همچنین ممکن است باعث استرس، اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات روان هم بشود.

تحقیقات نشان می دهند که کمال گرایی در حال رشد است، به طوری که تعداد فزاینده ای از مردم در حال تلاش هستند تا به سبک زندگی بی نقصی برسند.

کمال گرایی مجموعه ای از افکار خود تخریب گرانه است که افراد را به سمت دستیابی به اهداف غیر واقعی سوق می دهد. کمال گرایی غالباً به عنوان نیاز به بی نقص بودن یا بی نقص به نظر رسیدن یا حتی باور به امکان رسیدن به کمال تعریف شده است. غالباً به این ویژگی به صورت مثبت نگاه می شود تا منفی. افراد ممکن است از اصطلاح کمال گرایی سالم برای توصیف یا توجیه رفتار کمال گرایانه خود استفاده کنند.

انواع کمال گرایی

دکتر تال بِن-شاهار (Tal Ben-Shahar) در کتاب خود به نام «The Pursuit of Perfect» توضیح می ‌دهد که دو نوع کمال گرایی وجود دارد:

 سازگار.

ناسازگار.

کمال گرایی سازگار:

این نوع کمال گرایی  روی توسعه‌ی مهارت‌هایشان کار می‌کنند. استانداردهای آنها همیشه در حال افزایش است و آنها با خوش بینی، لذت و تمایل به بهتر شدن کار می‌کنند. بدون شک، این نوع سالمی از کمال گرایی است. از نظر کسانی که به روشی سالم و درست در جست‌وجوی بهتر شدن هستند، اشتباهات، فرصت‌هایی برای رشد تلقی می‌شوند. این دسته از افراد درک می‌کنند که اشتباهات بخشی از فرآیند یادگیری هستند، بنابراین آنها را می‌ پذیرند.

کمال گرایان ناسازگار:

افراد مبتلا به این نوع کمال گرایی هرگز از داشته‌ هایشان راضی نیستند. اگر چیزی کامل و بی ‌عیب و نقص نباشد، آن را کنار می ‌گذارند. این دسته از افراد ممکن است ترس از شکست تردید، غم و احساسات دردناک دیگر را تجربه کنند. از نظر کمال‌گرایان ناسازگار، اشتباهات پذیرفتنی نیستند، زیرا باعث می‌ شوند که دیگران آنها را بی ‌کفایت بدانند.

نشانه های افراد کمال گرا؟

تفکر همه یا هیچ:

افراد کمال گرا نیز مانند افراد موفق تمایل دارند اهداف بالایی تعیین کرده و سخت تلاش کنند. با این حال، یک فرد موفق می تواند از انجام یک کار نزدیک به عالی رضایت داشته باشد حتی اگر اهدافش به طور کامل برآورده نشود. افراد کمال طلب چیزی کمتر از کمال را نمی پذیرند. آن ها دچار خطای شناختی همه یا هیچ بوده و تقریباً عالی برایشان به معنای شکست است.

استانداردهای غیر واقعی:

یکی از نشانه های کمال گرایی این است که متاسفانه اهداف این افراد  همیشه منطقی نیستند. اگرچه افراد موفق، اهداف بالایی برای خود مشخص می کنند اما آن ها از هر قدمی که برای رسیدن به این هدف برمی دارند لذت می برند. از سوی دیگر، افراد کمال گرا، اهدافی که در ابتدا تعیین می کنند اغلب غیر قابل دسترس است. افراد موفق، در دستیابی به اهداف خود نه تنها خوشحال ترند بلکه در این زمینه موفقیت های بیشتری نیز نسبت به افراد کمال طلب کسب می کنند.

دیدگاه انتقادی:

کمال گراها به شدت نسبت به خود و دیگران منتقد هستند. در حالی که افراد موفق به موفقیت های خود افتخار می کنند و تمایل دارند که از دیگران حمایت کنند، این افراد به دنبال خطاها و نواقص کوچک چه در کار خود و چه در کار دیگران هستند و وقتی هم شکستی اتفاق می افتد با خود و دیگران به شدت سخت گیرانه رفتار می کنند.

عزت نفس پایین:

افراد موفق عزت نفس بالایی دارند اما کمال گراها نه. کمال گراها به شدت از خود انتقاد کرده، ناراضی هستند و از عزت نفس پایین رنج می برند. همچنین، آن ها به دلیل خصلت سخت گیرانه و انتقادی خود، می توانند تنها یا منزوی بوده و دیگران را از خود برانند. به همین دلیل، پیامدهای ناشی از کمال طلبی نیز منجر به عزت نفس پایین می شود.

فشار در مقابل کشش:

افراد موفق به خاطر تمایلشان به موفقیت، به سمت هدف می روند و با هر قدمی که در این راه برمی دارند خوشحالند. از سوی دیگر، افراد کمال گرا، به خاطر ترس از دستیابی به هدف و ترس از رسیدن به چیزی که بی نقص نباشد دچار استرس شده و از هدف خود دور می شوند.

 افسردگی به خاطر نرسیدن به هدف:

کمال گراها بسیار کمتر از افراد موفق خوشحال و آسان گیر هستند. در حالی که افراد موفق، پس از ناکام شدن قادر به تلاش دوباره هستند، این افراد وقتی به انتظارات خود نمی رسند، به شدت خودشان را سرزنش کرده، احساسات منفی را بیشتر به خود جلب می کنند و دچار افسردگی می شوند.

تمرکز بر نتیجه:

افراد موفق از دنبال کردن هدف خود لذت می برند  در مقابل، افراد کمال گرا چیزی به جز هدف را نمی بینند. آن ها آنقدر بر رسیدن به هدف و اجتناب از شکست متمرکزند که نمی توانند از فرایند رشد و تلاش لذت ببرند.

 اهمال کاری:

به نظر می رسد این ویژگی با کمال گرایی تناقض داشته باشد در صورتی که اهمال کاری و کمال طلبی لازم و ملزوم یکدیگر هستند. دلیل این امر، آن است که کمال گراها آنقدر نگران ترس از شکست و همچنین ناتوانی در انجام کاری بی نقص هستند که در نتیجه آن بی تحرک شده و نمی توانند کاری انجام دهند و این امر یکی از دلایل اهمال کاری  در این افراد است.

دفاعی بودن:

دفاعی بودن یکی دیگر از نشانه ها است. از آنجایی که افراد کمال گرا می خواهند بی نقص باشند، هرگونه انتقاد می تواند برای آن ها به شدت دردناک بوده که در نتیجه آن حالت دفاعی می گیرند. در صورتی که افراد موفق، از انتقادات به عنوان اطلاعاتی ارزشمند برای بهتر کردن عملکرد خود در آینده استفاده می کنند.