اختلال شخصیت وابسته چیست؟

اختلال شخصیت وابسته از شایع ترین اختلالاتی می باشد که به شکل رفتار تکرار شونده، غیر قابل انعطاف و خشک، خود را نشان می دهند. اختلال شخصیت وابسته یکی از مهمترین اختلالات شخصیت می باشد که در برخی از افراد دیده می شود. این اختلال می تواند مشکلات زیادی در روابط بین فردی، روابط اجتماعی و شغلی برای افراد ایجاد کند و روال زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

بیماری اختلال شخصیت وابسته زمانی خود را نشان می دهد که فرد از نظر عاطفی و احساسی به شخص دیگری وابستگی شدید پیدا می کند. این فرد به صورت منفعلانه عمل می کند و دائما در تلاش است تا دیگران را خوشحال و خوشنود کند. به صورت کلی اختلال شخصیت وابسته با وابستگی افراطی عاطفی و احتیاج به حضور دیگران بروز کرده و زندگی فرد را با چالش های جدی رو به رو می کند. این افراد به شدت به دیگران محتاج هستند و رفتار های چسبنده ای نسبت به اطرافیان خود دارند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته شبیه به افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی هستند، زیرا در هر دو مورد افراد احساس عدم کفایت می کنند و نسبت به هرگونه انتقاد حساس هستند. تفاوت عمده افرادی که به این دو اختلال مبتلا هستند نوع نشان دادن وابستگی است. افرادی که دچار اختلال شخصیت اجتنابی هستند، برای پاسخ دادن به احساسات و نیاز های خود از طریق اجتناب کردن از روابط میان فردی و روابط اجتماعی عمل می کنند. در حالی که شخصیت های وابسته با چسبیدن به روابط میان فردی سعی در بر طرف کردن این نیاز ها دارند.

نشانه های اختلال شخصیت وابسته

ناتوانی در تصمیم گیری:

مشخص ترین نشانه اختلال شخصیت وابسته، ناتوانی در تصمیم گیری و تردید است. فردی که با این نوع اختلال شخصیتی رو به رو است، حتی برای انتخاب فعالیت های روزمره خود نیز ناتوان است و برای هر کاری نیاز به حمایت و راهنمایی دیگران دارند.

ترس از ترک شدن:

شاید همه انسانها در درون خود از ترک شدن و رها شدم از سمت کسانی که دوست دارند می ترسند. اما افرادی که دچار اختلال شخصیت وابسته هستند، دچار ترس شدید و افراطی را درباره ترک شدن و رها شدن از سوی دیگران تجربه می کنند. این افراد دائما دچار نگرانی از ترک شدن است و در صورت ترک شدن احساس درماندگی زیادی را تجربه می کنند. این افراد پس از آن که رابطه ای تمام می شود به سرعت وارد رابطه جدید می شوند و با این روش احساس نیاز خود را بر طرف می کنند.

عدم اعتماد به نفس:

یکی دیگر از نشانه های این اختلال بی اعتمادی نسبت به خود است. این افراد توانایی های خود را باور ندارند و همیشه تصور می کنند که قادر به انجام کارها به صورت فردی و بدون کمک دیگران نیستند.

سلطه پذیری:

افرادی که با این اختلال شخصیتی زندگی می‌کنند عموما فرمانبردار هستند و به دلیل وابستگی زیاد به فرد دیگر، خودش را نادیده گرفتهخواسته‌ های دیگران را اجرایی می‌کند.

تامین نیاز دیگران:

افرادی که دچار اختلال شخصیت وابسته هستند اولویت خود را بر تامین احتیاجات دیگران می گذارند و اغلب نیازمندی و خواسته های خود را نادیده می گیرند.

تاثیر پذیری از دیگران:

افرادی که دچار این اختلال دارند تاثیر زیادی از صحبت ها و رفتار دیگران می گیرند. این افراد حتی در انجام کارهای ساده نیز به دنبال تایید دیگران هستند.

عدم مسئولیت پذیری:

مبتلایان به این اختلال به هر بهانه ای تمایل دارند تا مسئولیت خود را به گردن دیگران انداخته و از دیگران می خواهند کار های آنها را انجام دهند.

عدم ابراز مخالفت:

افرادی که اختلال شخصیت وابسته دارند در ابراز مخالف خود با دیگران به شدت دچار مشکل هستند. از آنجایی که این افراد سلطه‌ پذیر و وابسته‌ اند، نمی‌توانند به راحتی مخالفت خودشان را ابراز کنند.

حساسیت شدید نسبت به انتقاد:

افراد مبتلا به این اختلال به شدت نسبت به انتقاد دچار آشفتگی می شوند و تحمل پایینی نسبت به انتقاد دارند.

علل بروز اختلال شخصیت وابسته چیست؟

متخصصین روانشناس بر این باور هستند که این اختلال نتیجه ترکیبی از ژنتیک، محیط و توسعه است. تحقیقات نشان داده افرادی دارای تجربیات زیر را در زندگی دارند، احتمال آن که به اختلال شخصیت وابسته دچار شوند را دارند.

آسیب های دوران کودکی:

کودکانی که تجربه آزار یا بی توجهی را داشته اند به احتمال زیاد دچار این اختلال می شوند. البته داشتن بیماری های تهدید کننده نیز در دوران کودکی در بروز این اختلال بی تاثیر نیست.

سابقه خانوادگی:

چنانچه فرد در خانواده خود کسانی را داشته باشد که به اختلال شخصیت وابسته دچار هستند، به احتمال بیشتری دچار اختلال شخصیت وابسته می شوند.

ریشه های فرهنگی، مذهبی یا خانوادگی:

بعضی از افراد به دلیل اعمال فرهنگی یا مذهبی که بر اقتدار تاکید دارند دچار این اختلال می شوند. البته انفعال یا ادب به تنهایی نشانه این معضل نیست.

درمان اختلال شخصیت وابسته

اختلالات شخصیتی از جمله اختلال شخصیت وابسته اگر به کمک یک فرد متخصص تشخیص داده شده و پیگیری شوند، قابل بهبودی و کنترل هستند. درمان این اختلال به کمک یک روان درمانگر ماهر و باتجربه انجام می‌گیرد و با پرداخته شدن به ریشه مشکلات و علائم، به سمت کنترل و بهبودی حرکت می‌کند.

مهم‌ ترین درمان‌ برای کاهش علایم شخصیت وابسته روان درمانی است. روان درمانی با پرداختن به ریشه‌ های اختلال و چگونگی شکل‌گیری آن، رفته‌ رفته مراجع را با مشکل خود آشنا کرده و توانایی تجزیه و تحلیل شرایط و موقعیت و در نهایت بهبودی را مقابل او قرار می‌دهد. گاهی برای کاهش شدت علایم این اختلال خصوصا استرس و افسردگی، درمانگر تشخیص می‌دهد که دارو درمانی نیز موثر و مورد نیاز است.

برای نتیجه‌بخشی درمان اختلال شخصیت وابسته ضروری است که همه جلسات درمان را به صورت منظم و بدون وقفه شرکت کنید. روان درمانی از جمله درمان ‌های طولانی مدت به شمار می‌ رود و برای اثر بخشی آن نیاز است که صبور باشید و از عجله کردن بپرهیزید.