ترس و استرس افراطی و غیرمنطقی که با نبود تلفن همراه در فرد ایجاد می‌شود، اختلال موبایل هراسی یا نوموفوبیا نام دارد که مخفف «no mobile-phone phobia» است. اگرچه این نوع بیماری کاملاً جدید محسوب می‌شود، اما بسیار شایع است و میلیون‌ها نفر را در سراسر دنیا تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اصطلاح نوموفوبیا (Nomophobia)، سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) به‌دست محققان مؤسسه تحقیقاتی «YouGov» در انگلستان ابداع شد. محققان در حین پژوهشی نامرتبط متوجه شدند که بسیاری از داوطلبان پس از جدایی از اسمارت‌فون، دچار اضطراب می‌شوند. این مطالعه چنین نتیجه‌گیری کرد که ۵۳ درصد از کاربران گوشی هوشمند در انگلستان، زمانی که به دلایلی مانند تخلیه باتری یا قطع شدن شبکه نمی‌توانند از گوشی هوشمند خود استفاده کنند، مضطرب می‌شوند.
این وضعیت در آمریکا بدتر است، چراکه مردم گوشی‌های هوشمند را هفت روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌روز با خود نگه می‌دارند و حتی ۳۴ درصد از افراد در لحظات صمیمی با شریک زندگی (همسر) خود، به تماس‌ها پاسخ می‌دهند.
میزان شیوع نوموفوبیا
گرایش به تکنولوژی، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در حال حاضر بیشتر شده است. در حالت عادی، همه افراد تلفن همراهشان را بررسی می‌کنند و وارد شبکه‌های اجتماعی می‌شوند تا نیاز‌های روانی خود را ارضا کنند اما اگر نشستن پای تلفن همراه باعث شود فرد از کار و تحصیل عقب بماند یا روابط بین فردی‌اش مختل شود نوعی اختلال روانی است. به طور طبیعی، افراد در طول روز ۱۰۰ مرتبه تلفن همراهشان را بررسی می‌کنند اما ممکن است فرد بیکار یا تنهایی برای رفع نیاز‌های خود تمام روز پای تلفن همراه بنشیند. این اختلال روانی محسوب نمی‌شود. در صورتی که زندگی فردی به دلیل بررسی کردن شبکه‌های اجتماعی یا وصل شدن به اینترنت و… مختل شود، دچار وسواس یا وابستگی یا فوبیاست. خوشبختانه به نظر می‌رسد فرهنگ استفاده از تکنولوژی کم‌کم در حال جا افتادن بین مردم است و این روز‌ها افراد کمتری در مهمانی‌ها، سر در تلفن همراه خود فرو می‌برند، چون می‌دانند این کار در نگاه دیگران منفور است.
علائم مبتلایان به نوموفوبیا
بالا رفتن ضربان قلب، احساس لرز و خفگی، سرگیجه، تعریق شدید، عرق سرد، تنفس کوتاه و تنگی نفس، احساس تهوع، درد در قفسه سینه، احساس نزدیکی به مرگ، لرزش اندام‌ها، کرختی و بی‌حسی در دست‌وپا ازجمله علائم این بیماری است.
از سوی دیگر، نوموفوبیا در بین کسانی که زمینه بیماری‌های وسواسی دارند نیز شیوع بیشتری دارد. به بیان دیگر، اعتیاد به تلفن همراه در برخی افراد سبب وسواس فکری می‌شود و آن‌ها تمام مدت به تلفن همراه خود فکر می‌کنند.
این افراد دائم تلفن همراهشان را بررسی می‌کنند و اگر تلفن همراه یا حتی اینترنت نداشته باشند، کار یا روابطشان را فدا می‌کنند تا خود را به مکان یا شرایطی برسانند که بتوانند به شبکه‌های اجتماعی، ای‌میل یا پیامک‌های خود دسترسی پیدا کنند. بسیاری از افراد نوعی وابستگی عاطفی به تلفن همراه خود و نرم‌افزار‌های نصب‌شده روی آن به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی دارند و دوری از این ابزار شخصی، سبب کاهش اعتمادبه‌نفس، ترس و اختلال هراس در برخی از کاربران می‌شود.
بیماری‌های روانی مربوط به موبایل فقط شامل نوموفوبیا نیست. از همان ابتدا و فقط اندک‌زمانی بعد از گسترده‌ترشدن گوشی‌های مجهز به ویژگی لرزش (ویبره)، توهم دیگری هم به انواع توهمات موجود در دنیا اضافه شد: «توهم احساس لرزش ویبره موبایل». علاوه بر آن، توهم شنیدن صدای زنگ موبایل هم از دیگر وسواس‌های ذهنی بود که با اختراع تلفن‌های همراه ایجاد شد.
همچنین محققان گزارش کرده‌اند که استفاده مکرر از گوشی هوشمند، رابطه مستقیمی را بین کاهش میانگین نمره و افزایش اضطراب منفی و نارضایتی از زندگی ایجاد می‌کند. افرادی که بیش‌ازحد از گوشی هوشمند خود برای برقراری ارتباط با دیگران یا تعاملات در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، زمان مطالعه خود را از دست می‌دهند و ممکن است برای حضور در کلاس درس دچار مشکل شوند؛ البته گوشی‌های هوشمند در هنگام درس خواندن یا کلاس درس هم آن‌ها را دچار سردرگمی و حواس‌پرتی می‌کنند.
نشانه‌های جسمی:
استرس
آستانه تحمل پایین
تعریق زیاد
نشانه‌های روانشناختی:
دیدگاه منفی نسبت به خود
عزت نفس پایین
تکانشگری
هیجان خواهی منفی
برونگرایی و درونگرایی شدید
نشانه‌های رفتاری:
این افراد همیشه همراه خود شارژر دارند و از ترس گم شدن موبایل خود، یک تلفن اضافه با خود همراه دارند.
عوارض جسمانی:
احتمال ایجاد و گسترش تومور‌های سرطانی
آسیب‌پذیری بدن در برابر عوامل استرس‌زا و بیماری‌زا
اختلال خواب
فراموشی
افسردگی
سردرد
درمان نوموفوبیا
آموزش آرامش ذهنی:
در این روش به بیمارانی که دچار علائم جسمی از جمله تپش قلب، گرفتگی عضلات و… می‌شوند راه‌هایی از جمله کاهش اضطراب آموزش داده می‌شود که شامل تمرین‌های آرام‌سازی بدن و دور کردن تنش عضلانی است.
زمان‌بندی:
بیمار تا چند ساعت، به خصوص شب‌ها، از چک کردن تلفن همراه خودداری می‌کند.
رسانه‌های اجتماعی:
گشتن در رسانه‌های اجتماعی محدود می‌شود تا فرد روش‌های دیگری را برای برقراری ارتباط با اطرافیان خود بیاموزد.
آموزش راه حل جایگزین:
به بیشتر مبتلایان توصیه می‌شود همیشه همراه خود یک کارت تلفن داشته باشند تا هر وقت که نتوانستند از گوشی تلفن همراهشان تماس بگیرند، از آن کارت استفاده کنند. در ضمن لیستی از مخاطبان و شماره تلفن‌های افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستند را تهیه نمایند تا در صورت گم کردن تلفن همراه با آن‌ها در ارتباط بمانند.
هشدار پیام:
از فرد خواسته می‌شود که هشدار پیام‌های خود را خاموش کند و کمتر از قبل تلفن همراه خود را چک کند.
پاک کردن نرم‌افزار‌ها:
اگر تلفن همراه پر از بازی، عکس و نرم‌افزار است، از بیمار خواسته می‌شود که برخی از آن‌ها را پاک کند. این باعث می‌شود ارتباط و نیاز بین بیمار و تلفن همراه کاهش یابد.
مضرات اعتیاد به تلفن همراه بر انسان
وقتی یک نفر در محیط خانواده، معتاد به استفاده از تلفن همراه به خصوص برای بهره بردن از اینترنت باشد، فرصت برقراری تعامل با دیگر اعضای خانواده را از دست می‌دهد. همین موضوع، موجب تشکیل یک چرخه معیوب می‌شود و فرد از نظر عاطفی و روانی هر روز بیشتر از گذشته از دیگر افراد خانواده فاصله می‌گیرد و به تنهایی خود و استفاده از اینترنت پناه می‌برد اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران