دلایل اختلال احتکار چیست؟

اختلال احتکار (Compulsive hoarding disorder) که با نام های اختلال انباشت انگاری یا اختلال ذخیره سازی هم شناخته می شود، در حقیقت یک نوع مقاومت مستمر در برابر دور انداختن متعلقات فرد است. هر چند برخی از این متعلقات ارزش خاصی ندارند اما فرد مقاومت زیادی برای نگه داشتن آن‌ ها از خود نشان می ‌دهد. نامه ‌های تبلیغاتی، روزنامه ‌های قدیمی و چیزهایی که به نظر بیشتر افراد زباله هستند، از جمله این متعلقات هستند.

فرد مبتلا به اختلال احتکار که نوعی اختلال وسواس است، ممکن است دارایی ‌هایی را که دیگر کاربردی ندارند، به دلیل وابستگی احساسی به آن‌ ها یا با باور به این‌ که در آینده به آن ‌ها احتیاج پیدا خواهند کرد، نگه‌ دارند.

دلایل احتکار در افراد مبتلا به اختلال احتکار چیست؟

دلایل اصلی که باعث می شود مانع دور انداختن اموال شود فایده یا ارزش زیبا شناسی آن ها یا دلبستگی عاطفی عمیق می باشد. ترس از دست دادن اطلاعات مهم هم شایع است. برخی در مورد سرنوشت اموال احساس مسئولیت می کنند.

اجناسی که معمولا ذخیره می شوند شامل روزنامه ها، مجله ها، لباس های کهنه، کیف ها، کتاب ها، نامه ها، لوازم دفتری و تقریبا هر جنسی را ذخیره می کنند. ویژگی های دیگر این اختلال عبارتند از دودلی، کمال گرایی، اجتناب، طفره رفتن، مشکل برنامه ریزی و سازمان دادن تکالیف و حواس پرتی.

ذخیره کردن حیوان هم به صورت جمع کردن تعداد زیادی حیوان و عدم توانایی تامین حداقل استانداردهای تغذیه، بهداشت و مراقبت دامپزشکی و تاثیر گذاشتن بر شرایط بد حیوانات مشخص می شود.

معیارهای DSM 5 برای اختلال احتکار

 فرد همیشه به سختی می‌تواند چیزهایی که دارد را دور بریزد یا از آن‌ها جدا شود. فرقی نمی‌کند که آن‌ها با ارزش باشند یا نباشند.

دلیل این مشکل این است که فرد احساس می‌ کند باید چیز هایی که دارد را برای روز مبادا نگه دارد. از سوی دیگر می‌ خواهد از رنج و استرس ناشی از دور ریختن آن‌ ها خودداری کند.

ناتوانی از دور ریختن چیز ها، کم‌کم به تعداد آن‌ها می ‌افزاید و باعث شلوغ شدن و انباشته شدن آن‌ها در اتاق ‌ها و دیگر بخش‌ های خانه شود. به ویژه در جاهایی که رفت و آمد و دیگر کار های روزمره در آن انجام می ‌شود. به همین دلیل است که اتاق نشیمن تبدیل به یک انباری بی ‌نظم و ترتیب می ‌شود. اگر مکان ‌های مهم خانه خلوتند برای این است که فرد دیگری آن بخش‌ ها را تمیز و مرتب می ‌کند.

 احتکار باعث می ‌شود در عملکرد اجتماعی، شغلی، خانوادگی و دیگر بخش ‌های مهم زندگی فرد، رنج و نابسامانی پدید آید.

احتکار کردن و انبار کردن به دلیل مشکلات جسمانی و عارضه‌ی پزشکی نباشد. برای نمونه با آسیب مغزی، بیماری قلبی و عروقی و سندروم پریدر – ویلی قابل توجیه نباشد.

دلیل احتکار کردن با اختلال دیگری قابل توجیه نباشد. (برای نمونه: احتکار به خاطر وسواس ‌های مرتبط با اختلال وسواسی – اجباری، کاهش انرژی در اختلال افسردگی عمده، دیلوژن ‌ها در اسکیزوفرنی یا دیگر اختلالات سایکوتیک، نقص ‌های شناختی در اختلال نوروکوگنیتیو شدید، محدودیت علاقه در اختلال طیف اوتیسم). این اختلال می ‌تواند با برخی از اختلال‌‌ های روانشناختی دیگر همایندی یا Comorbidity داشته باشد.

علل ایجاد اختلال احتکار

ژنتیک

تحقیقات نشان داده است که 50 درصد احتمال بروز این اختلال به دلیل ژنتیک رخ می دهد، و نیمی از افرادی که به این اختلال دچار هستند، اذعان دارند که یکی از نزدیکانشان نیز همین مشکل را دارد.

عوامل محیطی

این افراد در گفتگو هایشان با روانشناس از حوادث آسیب زا می گویند. بنابراین علاوه بر مسائل ژنتیک، عوامل محیطی نیز در این مورد عامل زیربنایی محسوب می شود.

در سال های اول زندگی، یک کودک با یادگیری از سبک زندگی والدینش این رفتار در او شکل می گیرد. نداشتن رابطه خوب با پدر و مادر نیز می تواند این مشکل را ایجاد کند.

شکل نگرفتن رابطه عمیق عاطفی با پدر و مادر و ترس از دست دادن آنها، می تواند فرد را به وابستگی به اشیا سوق دهد. طوری که فرد امنیت خود را در نگه داشتن این وسایل جستجو می کند.

انواع فرعی اختلال احتکار

احتکار کتاب (bibliomania) :

عبارت است از جمع آوری کتاب تا حدی که روابط اجتماعی یا سلامت فرد به خطر بیفتد. این افراد کتاب هایی را نگه می دارند که اصلا به دردشان نمی خورد. این افراد از یک کتاب چندین نسخه می خرند یا تعداد کتاب هایی که می خرند بیشتر از آن است که بتوانند بخوانند.

احتکار حیوانات :

این افراد تعداد زیادی حیوان در خانه ی خود نگه می دارند بدون آنکه بتوانند خانه خود را تمیز نگه دارند یا از این حیوانات به خوبی رسیدگی کنند. این افراد به حیوانات خود به شدت علاقه دارند.

احتکار اطلاعات :

این افراد هر چه را به دستشان می رسد، می خواهند نگه دارند، از دوستان و آشنایان خود دایم فایل های مختلف می گیرند و آنها را در هارد دیسک خود ذخیره می کنند. آنها اطلاعاتی را ذخیره می کنند که هرگز به آنها رجوع نخواهند کرد. آنها اطلاعات را حذف نمی کنند و اگر اطلاعات به طور اتفاقی حذف شود به شدت ناراحت و مضطرب می شوند.

اختلال احتکار چه عوارضی دارد؟

خطر سقوط اشیا بر روی فرد یا گیر کردن در بین وسایل و صدمه دیدن

افزایش تعارضات خانوادگی

تنهایی

شرایط غیر بهداشتی که سلامت فرد را مورد تهدید قرار می دهد.

بالا رفتن خطر آتش سوزی

مشکلات قانونی

عملکرد کاری ضعیف

افرادی که دچار اختلال احتکار هستند؛ سایر اختلالات را نیز در خود دارند. تحقیقات نشان داده است که 75 درصد مبتلایان به احتکار دارای مشکل اضطرابی هستند.

درمان اختلال احتکار

درمان‌های اصلی مورد استفاده برای تسکین علائم اختلال احتکار  رفتار درمانی شناختی (CBT) و داروهای ضدافسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. برای درمان این اختلال ممکن است هر دو روش درفتار درمانی شناختی و درمان دارویی همزمان به کار گرفته شوند. تجربه نشان داده است که درمان مبتنی بر همدلی نسبت به درمان تنها با CBT، می‌تواند موثرتر از درمان دارویی باشد.

برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.