دیسلکسیا (خوانش پریشی، دش‌خوانی، نارساخوانی) یا اختلال یادگیری خواندن یکی از اختلالات یادگیری است که در توانایی خواندن و نوشتن فرد اختلال ایجاد می‌کند. دیسلکسیا در روش‌هایی که مغز نمادهای گرافیکی (تصویری) و آوایی کلمات را پردازش می کند اشکال ایجاد می کند. این اختلال معمولاً در تشخیص کلمه، املا و توانایی تطبیق حروف با صدا ها اختلال ایجاد می کند. این اختلال اگر چه یک مشکل عصبی است، اما ارتباطی با بهره هوشی ندارد.
انواع دیسلکسیا
دیسلکسیا واجی:
افراد مبتلا به این اختلال، برای رمزگشایی یا ایجاد صدای کلمات مشکل دارند. دیسلکسیای واجی رایج ترین نوع دیسلکسیا است.
دیسلکسیای نام بردن سریع:
افرادی که با نام بردن سریع رنگ ها، اعداد و حروف مشکل دارند، ممکن است دچار دیسلکسیای نام بردن سریع باشند. این نوع دیسلکسیا ممکن است با سرعت خواندن و سرعت پردازش برای خواندن مرتبط باشد.
دیسلکسیای سطحی:
فردی که می تواند به‌راحتی کلمات جدید را به زبان بیاورد، اما در تشخیص کلمات آشنا مشکل دارد ممکن است دچار دیسلکسیای سطحی باشد. متخصصان معتقدند که مغز مبتلایان به این نوع دیسلکسیا نمی تواند ظاهر یک کلمه را تشخیص بدهد تا به سرعت کلمه را پردازش کند.
دیسلکسیای مضاعف:
فرد مبتلا به دیسلکسیای مضاعف با دو جنبه خواندن مشکل دارند. این دو جنبه اغلب شامل نام بردن سریع و شناسایی صدا ها در کلمات است.
دیسلکسیای اولیه:
اگر دیسلکسیا ناشی از یک بیماری ارثی و ژنتیکی باشد، دیسلکسیای اولیه محسوب می شود. احتمال ابتلای کودکی که والدینش خوانش پریشی دارند، بیشتر است.
دیسلکسیای ثانویه:
هنگامی که مشکلات رشد مغزی در رحم رخ می دهد، ایجاد اختلال عصبی ممکن است منجر به دیسلکسیا شود.
دیسلکسیای بصری:
وقتی کودکی برای به‌خاطر آوردن آنچه در یک صفحه مشاهده کرده است دچار مشکل می‌شود، ممکن است دچار دیسلکسیای بصری باشد. این اختلال بر پردازش بینایی تأثیر می گذارد و باعث می شود مغز تصویر کاملی از آنچه چشم ها می بینند دریافت نکند.
دیسلکسیای اکتسابی:
هنگامی که آسیب مغزی یا بیماری های مغزی بر مراکز مسئول پردازش زبان در مغز تاثیر می گذارند، گاهی اوقات ممکن است دیسلکسیا ایجاد شود. این نوع دیسلکسیا دیسلکسیای تروما نیز نامیده می شود، چون ناشی از ضربه به مغز است و تنها نوع دیسلکسیا است که علتی شناخته شده دارد.
نقاط قوت نارساخوانی یا دیسلکسیا
با توجه به تحقیقات انجام شده، انجمن ADA از نظریه تفاوت پشتیبانی می کند، به این معنا که ما باید مراقب باشیم با فرض اینکه چالش های زبان و سواد برابر با چالش های ذاتی در حوزه های دیگر است. بدین ترتیب افراد مبتلا به نارساخوانی می توانند و توانایی های قابل توجهی در زمینه های دیگر داشته باشند.
اغلب افراد مبتلا به نارساخوانی بسیار توانا هستند، بنابراین در حالی که چالش ها باید مورد توجه قرار گیرند، نیاز بسیار زیادی برای شناسایی و پرورش نقاط قوت آن‌ها وجود دارد و در عین حال نقاط ضعف آن ها را به حداقل می رساند مطالعات نشان داده است که ما باید به طور خودکار در مورد این فرض که مشکلات پردازش زبان، تفاوت ها یا مشکلات شناختی، تفاوت های مرتبط با نارساخوانی نقص هستند، محتاط باشیم. برخی از تفاوت های شناختی که افراد نارساخوان نشان می دهند ممکن است در واقع برای برخی از انواع تفکر مزایایی ایجاد کند یا آن‌ها را تشویق کند که مسیر های متفاوتی برای یادگیری پیدا کنند.
موارد زیر برخی از نقاط قوتی است که افراد مبتلا به دیسلکسیا یا نارساخوانی ممکن است نشان دهند:
ذهن پرسش‌گر
حل مسئله
درک ایده‌های جدید
تولید ایده تفکر تحلیلی
تفکر خلاقانه
ساخت سه بعدی
یافتن استراتژی های مختلف
دیدن تصویر بزرگ
تفکر بصیرتی
علل ایجاد اختلال دیسلکسیا چیست؟
محققان به درستی نمی دانند که چرا برخی از افراد به دیسلکسیا دچار می شوند. به نظر می‌رسد مسائل ژنتیکی در این بین دخیل باشند، چرا که دیسلکسیا به صورت وراثتی در خانواده ها منتقل می شود. برخی از محققان معتقدند تغییرات ژن DCDC2 با اختلالات خواندن و دیسلکسیا ارتباط دارد. اگرچه اکثریت قریب به اتفاق مبتلایان به دیسلکسیا از بدو تولد به این مشکل دچار هستند، اما احتمال این که افرادی بعدا به آن مبتلا شوند، معمولا به دلیل آسیب مغزی یا سکته مغزی، نیز وجود دارد.
زبان مادری یک فرد در نحوه بروز علائم دیسلکسیا تاثیرگذار است. به عنوان مثال، ممکن است برای فردی که در حد خفیف تا متوسط دچار دیسلکسیا است، یادگیری زبانی که ارتباطات واضحی بین فرم نوشتاری و اصوات آن وجود داشته و قوانین دستور زبان منسجم و ثابتی دارد، مثل ایتالیایی یا اسپانیایی آسانتر باشد.
دیسلِکسیا اختلال شایعی است. برخی از متخصصان معتقدند ۵-۱۰٪ افراد، و برخی دیگر تخمین می زنند حدود 17٪ از افراد به این اختلال مبتلا هستند. تشخیص این اختلال و استفاده از راهنمایی و پشتیبانی متخصصان این حوزه از سنین پایین در کاهش اثرات آن موثر است. این مقاله نگاهی دقیق به علل، علائم و نحوه مدیریت اختلال یادگیری خواندن در كودكان و بزرگسالان خواهد داشت.
علائم دیسلکسیا چیست؟
یادگیری صحبت کردن:
كودكان مبتلا به دیسلکسیا، ممكن است دیرتر ياد بگيرند که صحبت كنند. همچنین ممکن است کلمات را اشتباه تلفظ کنند، به زبان آوردن لغات قافیه‌دار (هم قافیه) برایشان چالش برانگیز باشد، و نتوانند بین صدا های مختلف کلمات تفاوت قائل شوند.
رشد دیر تر:
کودکان مبتلا به دیسلکسیا ممکن است دیرتر از همسالان خود بتوانند کار هایی مثل سینه‌خیز رفتن، راه رفتن، صحبت کردن و دوچرخه سواری را انجام دهند.
یادگیری خواندن:
این مشکل ممکن است در اوایل سنین پیش دبستانی بروز پیدا کند. کودک ممکن است در تطابق دادن حروف با صدا ها و تشخیص اصوات در کلمات دچار مشکل شود.
پردازش صدا:
اگر یک کلمه بیش از دو هجا داشته باشد، پردازش صداها می‌تواند بسیار چالش برانگیز تر شود.
یادگیری نوشتن:
فرد مبتلا به دیسلکسیا، ممکن است بدون اینکه متوجه شود، اعداد و حروف را روی کاغذ وارونه بنویسد. همچنین، در برخی از کودکان مبتلا به دیسلکسیا، روند مورد انتظار در پروسه یادگیری به شکل معمول پیش نمی رود. به عنوان مثال، ممکن است کودک یک روز هجی کردن یک کلمه را یاد بگیرد و روز بعد کاملاً آن را فراموش کند.
تمرکز:
غالباً تمرکز کردن برای افراد مبتلا به دیسلکسیا دشوار است. این مساله ممکن است به این دلیل باشد که، این افراد بعد از چند دقیقه تلاش شدید برای خواندن یا نوشتن، از لحاظ ذهنی به شدت خسته می شوند.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی آنلاین یا حضوری می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران