سوءاستفاده عاطفی نوعی سوء استفاده است که ماهیت عاطفی و هیجانی دارد و به هسته درونی شخص آسیب وارد می کند. به صورت کلی، سوءاستفاده به هر رفتاری که به قصد کنترل یک انسان دیگر انجام می شود گفته می شود . سوء استفاده عاطفی و روان شناختی، تلاشی است که فردی برای ترساندن، کنترل یا منزوی کردن افراد به‌کار می گیرد. این رفتار در کلام و اعمال و پافشاری در این نوع برخورد دیده می شود.
سوءاستفاده کلامی و انتقاد گونه و فنون ظریف تری چون، سرزنش و ترشرویی همه از انواع سوء استفاده عاطفی هستند. افرادی که اقدام به سوء استفاده عاطفی از دیگران می کنند باعث می شود تا اعتماد به نفس، ارزش شخص، دریافت های شخصی و خود پنداره افراد تخریب شود.
آسیب هایی که سوء استفاده عاطفی برای افراد ایجاد می کند زخم هایی عمیق تر و مزمن تر از جراحت های بدنی است. بیشتر مواقع می توان نشانه های نسبتا واضح سوءاستفاده های ذهنی و عاطفی را تشخیص داد، اما وقتی شما در دل این نوع رفتار قرار می‌گیرید، ممکن است متوجه ترفند های سوء‌استفاده‌کننده نشوید و او به آزار دادن‌تان ادامه دهد. فرد سوءاستفاده گر می تواند همسر یا هر فرد دیگری باشد که از نظر عاطفی به او نزدیک هستید. همچنین او می‌تواند شریک عاطفی یا کاری، پدر یا مادر و یا سرپرست شما باشد.
نشانه های سوء استفاده عاطفی
اول: تضعیف اعتماد به نفس از طریق تحقیر، نادیده گرفتن و انتقاد کردن.
دوم: افراد برای اعمال زور بر شما از روش کنترل کردن و خجالت دادن شما استفاده می کنند.
سوم: استفاده از احساس نا امنی فرد به وسیله متهم کردن، سرزنش کردن و انکار کردن. افرادی که از این روش استفاده می کتتد می خواهند سلسله مراتبی ایجاد کنند و خودشان را در بالاترین نقطه و شما را در پایین ترین نقطه این سلسله مراتب قرار دهند.
چهارم: افراد سوء‌استفادگر معمولا نیازهای احساسی خود را بر نیازهای شما مقدم می‌دانند. بسیاری از این افراد سعی می‌کنند که بین شما و افرادی که می‌توانند از شما حمایت کنند، قرار گیرند تا شما را به خود وابسته‌تر کنند.
هر یک از انواع سوءاستفاده که در بالا عنوان ردیم دارای زیر مجموعه هایی هستند مه به آنها خواهیم پرداخت.
اسم گذاشتن:
افرادی که قصد سوءاستفاده از شما را دارند با وقاحت ممکن است شما را احمق، بازنده و از این چنین صفاتی بنامند.
ترور شخصیتی:
این رفتار معمولا با کلمه «همیشه» همراه است. مثلا، «تو همیشه دیر، اشتباه یا کار های احمقانه می‌کنی» یا «همیشه نچسب هستی». در اصل آنها می خواهند به شما بگویند که آدم خوبی نیستید و کسی توانایی پذیرش شما را ندارد.
حمایت ظاهری:
به ظاهر نشان می‌دهند که قصد حمایت‌تان را دارند، اما در اصل می‌خواهند شما را کوچک کنند و به شما بفهمانند برای انجام کار ها توانایی کافی را ندارید.
فریاد زدن:
فریاد زدن، جیغ کشیدن و ناسزا گفتن، رفتار هایی است که برای ترساندن و کوچک و کم اهمیت نشان دادن شما به کار می رود. این رفتار حتی ممکن است با مشت زدن و پرت کردن اشیاء همراه باشد.
بی احترامی:
این افراد در جمع، با شما سر جنگ دارند، رازهایتان را برملا می کنند یا نقص هایتان را به رخ تان می کشند و آن را ملعبه شوخی و تمسخر جمع قرار می دهند.
انکار کردن:
با آنها در مورد چیزی که برایتان مهم است و باعث ایجاد مشکل بین شما و او است صحبت می کنید، اما آن موضوع را هیچ جلوه می دهند. در این‌گونه مواقع از زبان بدن شان کمک گرفته تا نشان دهند موضوع مورد توجه تان بی اهمیت است. مانند رو برگرداندن، سرتکان دادن و آه کشیدن.
طعنه زدن:
البته گاهی این رفتار کاملا واضح نیست و وقتی به آنها اعتراض می‌کنید، ممکن است بگویند شوخی می کردند و بهتر است همه چیز را تا این حد جدی نگیرید.
کوچک کردن موفقیت های شما:
افرادی که دیگران را مورد سوءاستفاده عاطفی قرار می دهند سعی می کنند موفقیت های طرف مقابل را کوچک کنند. آنها ممکن است موفقیت ها یتان را ناچیز بدانند یا حتی مدعی شوند که موفقیت تان را مدیون آنها هستید.
تحقیر علایق شما:
ممکن است به شما بگویند علایق تان کودکانه و وقت تلف کن است. یا وقتی ورزش می‌ک نید، اصلا عملکرد خوبی ندارید. در واقع آنها با این رفتار می خواهند کاری کنند که بدون آنها در هیچ نوع فعالیتی شرکت نکنید یا نتوانید لذت ببرید.
کنترل رفت و آمد شما:
آنها تمام اوقات می خواهند بدانند که کجا هستید و اصرار دارند که به تماس ها یا پیام های آنها فورا جواب دهید. حتی ممکن است به مکانی که رفته اید، سرزده بیایند تا فقط ببینند در آنجا هستید یا نه. این افراد به شدت تمایل دارند تا شما را ورد کنترل خود داشته باشند.
کنترل مالی:
این افراد ممکن است فقط به نام خودشان حساب باز کنند و شما را وادار کنند که برای انجام دادن هر کاری از آنها پول بخواهید و بدین ترتیب بابت هر ریال پولی که خرج می کنید، حساب پس بدهید. کنترل مالی نوعی ابراز قدرت برای این افراد به حساب می آید.
خشم های ناگهانی:
مثلا اگر از شما خواسته بودند که با دوست تان بیرون نروید یا خودرویتان را در گاراژ نگذارید و شما به این خواسته ها اهمیت نداده باشید، با لحنی پر از خشم و مدتی طولانی شما را سرزنش می‌کنند تا نشان دهند که اصلا اهل همکاری با دیگران نیستید و این خشم را به شدت ادامه می دهند.
پیش بینی نشدن رفتار هایشان:
آنها گاهی به طور ناگهانی عصبانی می شوند، بدون اینکه دلیل آن را بدانید یا ناگهان نسبت به شما لبریز از محبت می شوند. در واقع خلق و خویشان چنان متغیر است که شما از واکنش آنها می ترسید و سعی می کنید طوری رفتار کنید که عصبانی نشوند.
انکار چیزهایی که شما مطمئن به آن هستید:
آنها هر نوع بحث و گفت و گو یا حتی توافقی را که بین تان صورت گرفته، انکار می کنند. این رفتار به پدیده «چراغ گاز» معروف است. در واقع آنها کاری می کنند که به حافظه یا سلامت عقل تان شک کنید.
ایجاد احساس گناه:
ممکن است به شما بگویند «تو به من مدیون هستی. به کارهایی که برات انجام دادم، نگاه کن». آنها این کار را می‌کنند تا با ایجاد احساس گناه در شما، شما را وادار به کاری کنند که می‌خواهند انجام دهند و شما را مورد سوءاستفاده عاطفی قرار دهند.
متهم کردن شما به سوءاستفاده:
این افراد می گویند، این شما هستید که عصبانی می شوید و قصد کنترل همه چیز را دارید و آنها قربانی های درمانده ای هستند که مورد آزار و اذیت شما قرار دارند.
بی اهمیت دانستن احساساتتان:
وقتی که می‌خواهید در مورد احساسات صدمه‌دیده‌تان صحبت کنید، آنها شما را به داشتن واکنش‌های بیش از حد غیرضروری و از کاه، کوه ساختن متهم می‌کنند.
سرزنش شما برای هر مشکلی:
هر مشکلی که در زندگی آنها پیش بیاید، شما مقصر هستید. آنها مدعی‌اند که به اندازه کافی از آنها حمایت نکرده‌اید، به اندازه کافی برای آنها کاری انجام نداده‌اید یا در کارهای او فضولی کرده‌اید.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی آنلاین یا حضوری می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران