فرسودگی زناشویی چیست؟

فرسودگی زناشویی یکی از مشکلاتی است که بعد از چند سال در اثر بی‌توجهی زوجین نسبت به روابط عاطفی‌شان ایجاد می‌شود. بسیاری از زوجین زندگی مشترک خود را با عشق آغاز می‌کنند و هرگز به این موضوع فکر نمی‌کنند که روزی ممکن است عشق آن‌ها پایان یابد اما بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است فرسودگی به یک حالت تجربه شده‌ی خستگی جسمی، عاطفی و روانی است که در نتیجه‌ی اختلاف خیلی زیاد بین انتظارات و واقعیت ناشی می‌شود. دلزدگی به عنوان نشانگان فرسودگی عاطفی است و به علت مجموعه‌ای از توقعات غیر واقع‌گرایانه و فراز و نشیب‌های زندگی بروز می‌کند، و در موارد شدید‌تر اگر به موقع مورد توجه قرار نگیرد باعث فروپاشی رابطه می‌شود.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند یک زوج معمولی، به طور میانگین شش سال قبل از مراجعه به زوج درمانگر، دچار اختلاف در رابطه و نارضایتی از زندگی مشترک خود هستند. وقتی مشکلات رابطه زناشویی تا این اندازه مزمن و ریشه دار می‌شوند. زوج درمانی بسیار چالش برانگیزتر شده و مستلزم صرف وقت بسیار زیاد و تعهد درمانی بالاتر از هر دو طرف است.
باور‌های اشتباه در مورد اینکه زوج درمانی چیست و چه هدفی را دنبال می‌کند. نیز می‌تواند مانع این شود که همسران به موقع برای کمک گرفتن از یک زوج‌درمانگر اقدام نمایند. بعضی افراد ممکن است تصور کنند زوج درمانی فقط برای مشکلات بسیار حاد زناشویی مانند اعتیاد یا خیانت است. عده‌ای نیز فکر می‌کنند زوج درمانی، آخرین چیزی است که دقیقاً پیش از طلاق و پایان رابطه باید سراغ آن بروند.

علائم فرسودگی زناشویی

فرسودگی ازدواج با احساس استرس و بی‌رمقی شدید همراه است و می‌تواند باعث کاهش انرژی جسمی و روحی، خستگی و ضعف فیزیکی و احساسی، بدبینی و ضعف روابط، دور شدن و فاصله گرفتن از شریک زندگی، احساس ناکارآمدی، عدم بدست آوردن موفقیت شخصی و کاری شود.

فرسودگی ازدوج به تدریج در ما ایجاد می‌شود و مانند یک بیماری خاموش، ریشه‌های رابطه یا می‌خشکاند، به همین دلیل تشخیص فرسودگی ازدواج کاری سخت و پیچیده است.

مراحل فرسودگی زناشویی

سرخوردگی و ناامیدی

نشخوار فکری سرخوردگی نسـبت بـه همسـر در سـکوت کامل توسط فرد فرسوده.
فاصله گرفتن زوجین از یکدیگر و افزایش افکار طلاق، جدایی و بودن با شریکی بهتر.

مابین ناامیدی و فرسودگی

تنفر ناشی از رفتار‌های منفی همیر.
ناتوانی در چشم پوشی از خطا‌های همسر که در مرحله اول کار آسانی بـود.

دلسردی و بی تفاوتی

فاصله‌گیری عاطفی و جسمی، کاهش رفتار‌های ترمیمی به دلیل مقصر دانستن همسر در ایجـاد مشـکلات.
کـاهش نفـرت امـا افـزایش سـردی عـاطفی و در نهایت فرسودگی زناشویی.

انواع فرسودگی‌ها که در اثر فرسودگی زناشویی می‌آید

فرسودگی جسمی:

فرسودگی زناشویی از نوع جسمی زمانی بروز می‌کند که زوجین متوجه می‌شوند به رغم تلاش‌هایشان رابطه جسمی و جنسی با همسرشان لذت بخش نیست و به مرور زمان احساس بیچاره بودن، ناامید بودن، دلزدگی جسمی و جنسی به آن‌ها دست می‌دهد. این مسئله به خاطر مجموعه‌ای از توقعات غیر واقعی از همسر و ازدواج توام با استرس‌ها، واقعیت‌ها و فراز و نشیب‌های زندگی بروز می‌کند. صمیمیت جسمی یکی از فاکتور‌های مهم در زندگی مشترک است. زمانی که زوجین همدیگر را در آغوش می‌گیرند و نوازش و بوسه در میان آن‌ها جریان دارد می‌تواند صمیمیت جسمی آن‌ها را تقویت کند ولی با همراه شدن فرسودگی جسمی دیگر زوجین هیچ کدام از آن‌ها را انجام نمی‌دهند و این خود دلیلی است که می‌تواند این صمیمیت را کاهش دهد.

فرسودگی عاطفی:

فرسودگی عاطفی زمانی بروز می‌کند که یکی از زوجین به اندازه طرف مقابل برای رابطه ارزش قائل نیست و یا مهم‌ترین نیاز‌های یکی از طرفین نادیده گرفته می‌شود و در این صورت است که رضایت و صمیمیت عاطفی در زندگی زناشویی کمتر می‌شود و یا این که از بودن در کنار هم لذت ببرند، از بین می‌رود. در واقع رابطه‌ای می‌تواند از بعد صمیمیت عاطفی مناسب باشد که هر دو به یک اندازه برای رابطه تلاش کنند و برای آن ارزش قائل باشند و در جهت رفع نیاز‌های یکدیگر تلاش کنند و نسبت به آن بی‌اهمیت نباشند زمانی که یکی از طرفین تلاش بیشتری از خود نشان دهد و طرف مقابل هیچ تلاشی نکند به مرور زمان به طور حتمی فرد با فرسودگی مواجه خواهد شد زیرا که تلاش در آن رابطه یک طرفه است. ولی اگر زندگی مشترک سرشار از توجه و درک و تلاش برای حفظ آن همراه باشد، بسیار موفق خواهد بود اما غافل شدن از آن فرسودگی عاطفی را به همراه خواهد داشت.

فرسودگی روانشناختی:

شروع فرسودگی روانشناختی و خستگی ذهنی ناگهانی نیست و به مرور زمان ایجاد می‌شود و روند آن کاملاً تدریجی است تا این که زمانی می‌رسد که افراد در می‌یابند که از نظر روانشناختی میلی به هم ندارند. در واقع زمانی که در رابطه ناراحتی‌ها و نا کامی‌هایی پیش می‌آید و افراد آن را مطرح نمی‌کنند و سرکوب می‌کنند و این ناراحتی‌ها و مشکلات حل نشده باقی می‌مانند به مرور زمان این مشکلات روی هم جمع شده و فرد را با کوهی از مشکلات همراه می‌سارد و مقدار زیاد آن باعث بیشتر شدن افکار منفی و در نهایت خستگی ذهنی را به وجود می‌آورد. بر اساس این فرسودگی و برای جلوگیری از آن زوجین باید مشکلات رابطه‌شان را حل کنند و درباره آن‌ها گفتگو کنند. گفتگو کردن یکی از روش‌های بسیار مهمی است که همه زوجین باید در ابتدا درباره آن اطلاعات لازم را بدانند و با آن می‌توانند بسیاری اط=ز مشکلات خود را حل کنند. اما گفتن این نکته فراموش نشود که گفتگو خود مهارتی است که جزییات مهم زیادی دارد که نیازمتد یادگیری است و همه افراد باید این مهارت را یاد بگیرند.

چطور از فرسودگی زناشویی پیشگیری کنیم؟

زمانی که با همسرتان زیر یک سقف می‌روید با واقعیت‌های تلخی روبرو می‌شوید، متوجه می‌شوید کسی که برای زندگی با او لحظه شماری می‌کردید حوله خیس را روی زمین میاندازد یا شیشه خالی شیر را دوباره در یخچال می‌گذارد یا جوراب‌هایش را نمی‌شوید و پرت می‌کند.

همین ناراحتی‌های جزئی به مرور، خشم شما را از همسرتان بیشتر می‌کند.
شما نباید اجازه بدهید که ناراحتی‌هایتان از مسائل کوچک تبدیل به خشم شود و این مسأله را با همسرتان در میان بگذارید.