کنجکاوی یکی از مهمترین ویژگی‌های انسان است که می‌تواند به رشد و بقای او کمک کند اما این محرک درونی چگونه به پیشرفت انسان کمک می‌کند؟ میل انسان به شناخت و درک، دلیل اصلی پیشرفت و موفقیت او نسبت به سایر گونه هاست. اما کنجکاوی می‌تواند خطرناک باشد و منجر به لغزش و حتی زمین خوردن شود.
تعریف کنچکاوی، ثابت نیست. محققان رشته‌های مختلف به این سؤال علاقه‌مند هستند. به همین دلیل، این مسئله تعاریف متعددی دارد.
به گفته کاترین تومی، زبان‌شناس و محقق توسعه ارتباطات در دانشگاه منچستر بریتانیا، به طور کلی رسیدن به یک تعریف جامع از کنجکاوی دشوار است؛ اما طبق توافق کلی، کنجکاوی وسیله‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات است. روانشناسان معتقدند که کنجکاوی صرفاً در ارضای یک نیاز فوری مانند گرسنگی یا تشنگی نیست. بلکه منبع و انگیزه درونی دارد.
تاریخچه و تحقیقات
کنجکاوی مجموعه‌ی بزرگی از رفتار‌ها است. هیچ نوع ژن خاصی برای این مسئله وجود ندارد که باعث شگفتی انسان از دنیای اطراف و اکتشاف آن شود. کنجکاوی مؤلفه‌ای ژنتیکی دارد و ژن‌ها و محیط روابط پیچیده‌ای با یکدیگر برقرار می‌کنند تا رفتار افراد ازجمله حس کنجکاوی آن‌ها را شکل دهند.
پژوهشگران تغییرات نوعی ژن مشخص را شناسایی کردند که در پرندگان آوازه‌خوان مشترک هستند. طبق این پژوهش در سال ۲۰۰۷، این نوع پرندگان علاقه‌ی زیادی به کنکاش در محیط خود دارند. در انسان، جهش ژن DRD۴ رابطه‌ی مستقیم با تمایل به موضوع‌های جدید و تازه دارد. صرف‌نظر از نوع ترکیب ژن، نوزاد‌ها معمولاً در مدتی کوتاه چیز‌های زیادی یاد می‌گیرند و به‌طورکلی، کنجکاوی یکی از ابزار‌هایی انسان برای انجام وظایف بزرگ است. تومی اعتقاد دارد: «اگر نوزاد‌ها کنجکاو نباشند، هرگز چیزی یاد نمی‌گیرند و اتفاقی به‌نام رشد رخ نمی‌دهد. »
طبق صد‌ها پژوهش، نوزادان تازگی را ترجیح می‌دهند. در سال ۱۹۶۴، روانشناسی ثابت می‌کند نوزادان بین ۲ تا ۶ ماه کمتر رشد می‌کنند و علاقه‌ی کمتری به الگو‌های بصری پیچیده دارند. در سال ۱۹۸۳، پژوهشی دیگر نشان می‌دهد کودکان بین ۸ تا ۱۲ ماه پس از عادت به اسباب‌بازی‌های قدیمی، به‌دنبال اسباب‌بازی‌های جدیدی می‌روند. پرستاران کودکان معمولاً به‌وفور با چنین سناریویی روبه‌رو می‌شوند.
ترجیح افراد به‌تازگی و نوآوری یک اسم دارد: کنجکاوی ادراکی. کنجکاوی ادراکی باعث می‌شود حیوانات و نوزادان و حتی بزرگسالان پس از عادت به موضوعی و سیرشدن از آن، به‌دنبال کشف و کنکاش چیز‌های تازه بروند. تومی می‌گوید: «کنکاش معمولاً نوعی عمل نظام‌مند است. »
معمولاً نوزادان در چندماهگی، وقتی شروع به حرف‌زدن می‌کنند، از خود صدا‌هایی تکراری درمی‌آورند. این نوع صدا‌ها نشان‌دهنده ی کنکاش ادراکی هستند و با کنکاش تصادفی در آناتومی صوتی آغاز می‌شود. برای مثال، صدایی می‌شنوند و با خود فکر می‌کنند این صدا‌ها مانند صدا‌های پدر‌و‌مادرشان است. سپس صدا‌ها را تکرار می‌کنند؛ اما فقط نوزادان این گونه نیستند. کلاغ‌ها هم از کنجکاوی ادراکی خود به‌عنوان واسطه‌ای برای یادگیری استفاده می‌کنند. برای مثال، انگیزه برای کنکاش محیط به کلاغ‌ها کمک می‌کند از ابزار‌های ساده برای بیرون‌کشیدن لارو‌ها از درز‌های مختلف استفاده کنند. علاوه‌براین طبق آزمایش‌های انجام‌شده روی ربات‌های برنامه‌ریزی‌شده، فرایند کنکاش روشی قدرتمند برای عادت به محیطی جدید است.
چرا برای رسیدن به موفقیت کنجکاوی اهمیت دارد؟
کنجکاوی برای موفق شدن و بهتر بودن در هر شغلی ضروری است چرا که شما سؤال می‌پرسید، از دیگران می‌آموزید و به دنبال شیوه‌هایی برای داشتن شغلی بهتر هستید.
وقتی افراد کنجکاو موفق نمی‌شوند، شکست خود را تحلیل می‌کنند زیرا آن‌ها مشتاقند که علت شکستشان را بیابند و دفعات بعد بهتر عمل می‌کنند. این رفتار شانس آن‌ها را برای موفقیتشان بیشتر می‌کند.
“وقتی کنجکاوی زنده است، ما به چیز‌های بسیاری جذب می‌شویم و دنیای زیادی را کشف می‌کنیم. ”
انواع کنجکاوی
کنجکاوی‌های مختلف به دلیل علاقه ما به درک نوآوری‌های جدید مانند: جستجو در فیس بوک یا وب سایت‌ها.
کنجکاوی همدلانه:
یعنی تلاش برای درک دیگران و دیدن دنیا از منظر آن‌ها.
کنجکاوی عرفانی:
تلاش برای درک بیشتر دنیای اطرافمان، که ما را به کشف، پرسش و ارتباط سوق می‌دهد.
فواید کنجکاوی
یک فرد کنجکاو هرگز احساس خستگی نمی‌کند
آیا گاهی اوقات حوصله‌تان سر می‌رود و هیچ چیز به نظرتان جالب نمی‌آید؟ یک فرد کنجکاو به ندرت احساس خستگی می‌کند. همیشه چیزی برای دانستن، آموختن، کشف یا اثبات وجود دارد. زندگی برای یک فرد کنجکاو همیشه هیجان‌انگیز و جالب است. فردی که کنجکاو است می‌تواند در هر کجا و در هر زمان، حتی در کسل‌کننده‌ترین یا هیجان انگیزترین مکان‌ها، علاقه و هیجان پیدا کند.
کنجکاوی در کار
اگر فردی کنجکاو باشید، علاقه بیشتری به کارتان خواهید داشت. این مسئله باعث ایجاد حس پرسشگری، یادگیری، خواندن و افزودن دانش مرتبط با کار شما می‌شود و شما را در کار خود با مهارت و تجربه بیشتر می‌کند. از طریق این موضوع خود به موفقیت و پیشرفت دست خواهید یافت. با ارتقاء شغل خود، درآمد خود را افزایش دهید.
فرد کنجکاو، فردی جالب و دارای ذهنی باز است
کنجکاوی ذهن شما را به روی حقایق و اطلاعات جدید باز می‌کند، افراد را درک می‌کنید و در مورد فرهنگ‌ها، نظرات دیگران و شیوه‌های مختلف یاد می‌گیرید و شما را کنجکاوتر و مشتاق‌تر برای کشف ایده‌ها و شیوه‌های جدید می‌کند. فردی که چنین ذهنی دارد، دانش و اطلاعات بیشتری داشته، به دنبال پاسخ و راه حل است و با اشتیاق صحبت می‌کند. این مسئله شما را از منطقه امن خود بیرون می‌کند.
کنجکاوی باعث ایجاد خلاقیت می‌شود
ذهن کنجکاو شما را خلاق می‌کند زیرا دیدگاه شما باز می‌شود و به طور متفاوتی به اطراف نگاه می‌کنید. مفیدترین موضوع برای هر هنرمندی اعم از نویسنده، نقاش و…، خلاقیت است. اگر به دنبال خلاقیت و روش‌های جدید زندگی هستید، این موضوع در محل کار و در هر نوع شغلی مفید خواهد بود. اهمیت نوآوری و خلاقیت برای موفقیت کسب و کار را جدی بگیرید. برای ایجاد چیز‌های جدید یا انجام کار‌ها به روشی متفاوت، باید به دنیای اطراف خود نگاه کنید، به کار‌هایی که دیگران انجام می‌دهند توجه کنید، سؤال کنید و سپس آن را به روشی متفاوت و بهتر انجام دهید.
محبوبیت و پیدا کردن دوستان جدید
اگر کنجکاو هستید، به مردم علاقه نشان دهید، از آن‌ها سؤال بپرسید و به جای صحبت کردن در مورد خودتان به حرف‌های دیگران گوش دهید. این نوع رفتار باعث می‌شود در بین مردم محبوب‌تر و دوست داشتنی‌تر به نظر برسید. با داشتن بهترین ویژگی‌ها، مهارت‌های بین فردی خود را ارتقا دهید. شاید عجیب به نظر برسد، اما اگر از دیگران سؤال بپرسید، نشان دهید که به آن‌ها اهمیت می‌دهید و آن‌ها را تشویق کنید تا در مورد خودشان صحبت کنند، به عنوان دوست داشتنی‌ترین فرد در بین مردم شناخته می‌شوید، حتی اگر زیاد صحبت نکنید.
یک فرد کنجکاو روش منحصر به فردی برای جستجو دارد
ذهن یک فرد کنجکاو، بیشتر جستجوگر است، می‌خواهد بداند و بفهمد که مردم به چه چیزی فکر می‌کنند و چرا به آن فکر می‌کنند. این افراد باید «چرا»، «چگونه»، «کجا» و «چه زمانی» هر موضوعی را بدانند. این طرز تفکر به آن‌ها دید وسیعی از زندگی، رویداد‌ها و حقایق ساده می‌دهد، دیدگاه جدیدی از زندگی برای آن‌ها ایجاد می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا مسائل را از دید دیگران ببینند و دانش و ذهن خود را گسترش دهند. تنها محدودیت در سر شماست نه چیز دیگری.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران