کنسل کالچر چیست؟

کنسل کالچر یا لغو فرهنگ لغت، پدیده‌ای است که در دنیای امروز به شدت رواج یافته و به معنای لغو یا حذف کردن یک شخص یا چیز معروف یا محبوب است.
کنسل کالچر (Cancel Calture) نوعی تحریم است. وقتی فردی یا سازمانی در فضای مجازی یا حتی دنیای واقعی حرفی می‌زند یا رفتاری انجام می‌دهد که عموم جامعه آن را ناپسند می‌دانند، ممکن است اکثریت جامعه در برابر این گفتار یا کردار زشت موضع بگیرد. این موضع به‌شکل تحریم شبکه‌های اجتماعی آن فرد، نخریدن محصولات وی، ندیدن آثار هنری او و روش‌هایی از این دست خواهد بود. حتی ممکن است فرد یا سازمان واقعاً کار ناپسندی هم نکرده باشد، اما بر اثر سوء برداشت کنسل کالچر شود.

درخواست برای اصلاح چه فرقی با کنسل کالچر دارد؟

گاهی اوقات مردم از فرد یا سازمان مشهور می‌خواهند که بابت رفتار یا گفتار نامناسبش عذرخواهی کند و در صدد جبران برآید. به این حالت فراخوان برای اصلاح (Call-out Culture) می‌گویند. اما کنسل کالچر جنبه مجازات دارد و در این حالت کسی دنبال اصلاح نیست. در این وضعیت، دیگران فرد یا سازمان هدف قرار گرفته را مقصر می‌دانند و آن را نفی می‌کنند.

کنسل کالچر چگونه آغاز شد؟

اصطلاح کنسل کالچر نسبتاً جدید است، اما عمل لغو افراد قرن هاست که وجود داشته است. در گذشته، این اغلب از طریق طرد اجتماعی یا شرمساری عمومی انجام می‌شد. با این حال، ظهور رسانه‌های اجتماعی سازماندهی و بسیج مردم را در برابر کسانی که آن‌ها را توهین‌آمیز می‌دانند آسان‌تر کرده است.

کنسل کالچر چگونه انجام می‌شود؟

جواب کوتاه است؛ با ایجاد هم‌بستگی گروهی از مردم با هدف دنبال نکردن و پیگیر نبودن فعالیت فرد موردنظر؛ به طوری که اگر بلاگر شبکه‌های اجتماعی است با دنبال نکردن عکس‌ها و ویدئو‌های او، اگر خواننده است با نشنیدن آهنگ‌هایش و اگر نویسنده است با دنبال نکردن مطالبش.
از جنبش‌های دیگری که به پدیده‌ی کنسل‌کردن عمومیت بیشتری بخشید می‌توان به جنبش #MeToo اشاره کرد. آن‌جایی که افراد به دلیل اینکه مورد آزار و سوءاستفاده‌های عموماً جنسی قرار گرفته بودند سکوت نکرده و با معرفی کردن فرد متجاوز/آزارگر مقدمات بایکوت شدنش را فراهم کردند.
البته باید اشاره داشت که استفاده از این ابزار مستلزم دقت فراوان است زیرا ممکن است نتایج پیش‌بینی نشده‌ای به‌همراه داشته باشد. نباید با حب و بغض‌های شخصی و صرفاً راهکاری جهت عقده‌گشایی دست به تخریب افراد زد و هر آن‌که نظری مخالف ما را داشت کنسل کرد. عده‌ای این پدیده را با اهدافی که آزادی بیان دنبال می‌کند کاملاً در ستیز می‌دانند و آن را باعث ایجاد پیش‌داوری‌های احتمالی غلط و محدودیت‌هایی جدی برای فردی که به اصطلاح کنسل شده است به شمار می‌آوردند. بنابراین باید با شناسایی درست مخرب بودن اعمال اشخاص به سراغ این پدیده رفت.

دلایل کنسل کالچر

درس عبرت دادن به شخص یا سازمان هدف
آگاه‌کردن فرد یا سازمان به عواقب اظهارنظر یا رفتار خطا
آشکار کردن نژادپرستی یا رفتار‌های جنسیت‌زده
وادار کردن دیگران به فکر کردن پیش از سخن گفتن
پاسخگو کردن فرد یا نهاد خاطی

پیامد‌های منفی کنسل کالچر

پیامد‌ها برای فرد تحریم‌ شده

فرهنگ کنسل در اجتماع‌های کوچکتر خانوادگی و دوستانه هم رخ می‌دهد. متاسفانه این پدیده گاهی به‌سرعت به قلدری کشیده می‌شود و بیشترین پیامد منفی را برای فرد تحریم‌شده دارد. فردی که هدف کنسل کالچر قرار می‌گیرد، احساس تنهایی و انزوا می‌کند. دوستان و آشنایانش وی را تحریم می‌کنند، با او حرف نمی‌زنند و تعامل نمی‌کنند. چه بسا ممکن است به او توهین هم بکنند و سبب و تحقیرش شوند. در این شرایط، احتمال دارد فرد دچار اضطراب و استرس شود و حتی در شرایط حادتر به خودکشی فکر کند.
فرد تحریم‌شده فکر می‌کند که دیگران بدون اینکه به او فرصت توضیح و عذرخواهی بدهند، او را ر‌ها کرده‌اند. در این شرایط به‌جای ایجاد فضای گفت‌و‌گو و انتقاد، همه ارتباطات قطع می‌شوند و دیگران حاضر نیستند حتی به فرد فرصت جبران بدهند.

پیامد‌ها برای افراد تحریم‌ کننده

شما حق دارید که وقت، انرژی و پول خود را هر طور که مایلید و برای هرکس که دوست دارید صرف کنید. با وجود این، کنسل کالچر کردن فرد یا نهاد همیشه نتایج مثبت به همراه ندارد. گاهی اوقات این کار باعث بدتر شدن مواضع فرد برای دفاع از خود و شهرتش می‌شود و شکاف بین گروه‌های موافق و مخالف را بیشتر می‌کند.
حتی گاهی کنسل کالچر نتیجه معکوس دارد. مثلاً مستند‌هایی درباره یک خواننده که متهم به آزار جنسی شده بود، گرچه بسیاری از قربانیان احتمالی را به پیگیری قضایی تشویق کرد، منجر به افزایش درخواست برای خرید ترانه‌های وی نیز شد.

پیامد‌ها برای تماشاگران

کنسل کالچر فقط بر دو گروه قبل اثر نمی‌گذارد و تماشاگران، یعنی کسانی که در این پدیده شرکت نمی‌کنند، را نیز درگیر می‌کند. برخی از تماشاگران پس از مشاهده آنچه بر سر فرد تحریم‌شده آمده است، دچار ترس و اضطراب می‌شوند. آن‌ها ممکن است نگران شوند که مبادا خود نیز در آینده هدف این حملات قرار بگیرند. حتی شاید بابت آنچه پیش‌تر منتشر کرده‌اند دل‌نگران شوند و فکر کنند که آنچه قبلاً گفته‌اند می‌تواند اکنون علیه آن‌ها استفاده شود.
همچنین این ترس باعث می‌شود که فرد به‌خاطر نگرانی از آنچه ممکن است پیش آید، خودش را سانسور کند و از حق آزادی بیان خود محروم شود. در این حالت افراد به‌جای بیان آزادانه نظرات و احساسات خود، آن‌ها را پنهان می‌کنند. این مسأله اثر منفی بر سلامت روان افراد می‌گذارد و این افراد ممکن است در آینده بابت سکوت‌کردن و نگفتن حرفشان، احساس گناه یا اندوه کنند.

نحوه حفاظت از خود در برابر کنسل کالچر

هیجانی عمل نکنید

متأسفانه کم نیستند تعداد کسانی که سطح هوش عاطفی یا هیجانی بالایی ندارند و به همین علت در کسری از ثانیه تحت تأثیر هیجانات قرار گرفته و اقداماتی اشتباه انجام می‌دهند. برای مثال انتشار یک عکس یا متن اشتباه در فضای مجازی می‌تواند باعث طرد شدن از جامعه شود.

کار مورد نظر را ارزیابی کنید

قبل از اینکه تصمیم خود را برای انجام یک موضوع، عملی کنید بهتر است جوانب آن را به اندازه کافی بررسی کنید. ارزیابی کردن موضوع، احتمال رخ دادن خطا و مواجه شدن با فرهنگ اخراج را کاهش می‌دهد.

عذرخواهی کنید

درست است که هدف کنسل کالچر؛ وادار به عذرخواهی کردن فرد تحریم شده نیست، ولی بهتر است زمانی که دچار اشتباه در مورد موضوعی خاص می‌شوید؛ از دیگران عذرخواهی کنید. انجام این کار نشان دهنده پذیرش اشتباه است و احتمال بخشیده شدن و مواجه نشدن با فرهنگ اخراج را کاهش می‌دهد.

زاویه دید خود را تغییر دهید

برای اینکه متوجه اشتباه بودن کار یا رفتار خود شوید، می‌توانید زاویه دید خود را تغییر دهید. در این موقعیت باید از زاویه دید یک تحریم‌کننده به قضیه نگاه کنید. به این ترتیب متوجه خواهید شد کجای کارتان اشتباه است.

مشورت کنید

برای انجام کار‌هایی که اطلاعات کافی در مورد آن‌ها ندارید یا برای عملی کردن آن شک دارید، بهتر است با یک فرد مورد اعتماد مشورت کنید. با انجام این کار متوجه جوانبی که از آن‌ها بی‌اطلاع بوده‌اید، خواهید شد.