مشاوره فردی و گروهی چیست؟

برای آگاهی از مشاوره فردی و گروهی ابتدا باید هر یک را به صورت مجزا شناخت. به توصیه ها و راهنمایی های یک متخصص روانشناس که منجر به افزایش اعتماد به نفس و بهبود قابلیت های فردی اشخاص می شود، مشاوره فردی می گویند. در مشاوره فردی، روانشناس پس از آگاهی و اطلاع از خصوصیات و مشکلاتی که فرد با آن رو به رو است، راهکار هایی پیشنهاد می دهد تا به وسیله آن فرد بتواند با مشکلات پیش رویش مقابله کند.

تعداد جلسات مشاوره فردی بستگی به شدت مشکل فرد دارد. مشکلاتی مانند: افسردگی، اضطراب، عزت نفس پایین، احساس گناه، سوگ، مشکلات بین فردی و سایر مشکلات زندگی، نیاز به مشاوره فردی را در زندگی افراد نمایان می کند. مشاوره فردی منجر به تغییر رفتار در فرد و از بین رفتن مسائلی می شود که سلامت روان فرد را کاهش داده.

استفاده از مشاوره فردی و گروهی بنا بر تشخیص متخصص روانشناس انجام می شود.

مزایای مشاوره فردی چیست؟

خودآگاهی:

مشاوران با صحبت و بحث کردن با مراجع درباره موضوعاتی که فرد درباره آنها به کمک نیاز دارد، باعث تأمل و تعمق، فرد در تجارب خود می شود و همین مسئله خودآگاهی را برای فرد در پی خواهد داشت.

شناسایی مرز ها:

بسیاری از مشکلاتی که مربوط به روابط بین فردی و مهارت های اجتماعی می باشد در اثر عدم وجود مرزها است. مرز ها محدودیت های عاطفی و جسمی است که به تمایز نیاز ها، ترجیحات و خواسته های یک فرد از دیگری کمک می کند.

مهارت های ارتباطی:

افراد در مشاوره فردی می توانند علاوه بر شناسایی مرزها، مهارت های ارتباطی مانند، هوش هیجانی، گوش دادن فعال، همدلی، اعتماد به نفس، احترام و مهارت های ابراز وجود را در افراد بهبود ببخشد و آموزش دهد.

مهارت مقابله:

مشاوره فردی توانایی فردی را در شناسایی عوامل محرک و افکار ناسالم مربوط به مشکلات فرد را افزایش می دهد. بسیاری از افراد در طول زندگی تجربیات دشواری داشته اند که به دلیل عدم توانایی و آگاهی از مهارت های مقابله ای، آسیب های جدی به زندگی و روان افراد وارد کرده است.

مشاوره گروهی

مشاوره گروهی شکلی از مشاوره است که در آن افرادی که مشکلات مشابه دارند، به منظور حل مشکلات، زیر نظر یک متخصص روانشناس به دور هم جمع شده و به صورت منظم به گفت و گو، برقرار کردن ارتباط، کشف و حل مشکلاتشان می پردازند. این افراد با کمک روانشناس و یکدیگر سعی می کنند تا نگرش ها و ادراکات خود را تعدیل کرده تا بتوانند با مشکلات زندگی بهتر و کارآمد تر برخورد کنند.

از نمونه های مشاوره گروهی می توان به، گروه های مخصوص فرزندان طلاق، گروه کودکان مبتلا به بیماری های لاعلاج، گروه های توان‌بخشی الکلی ها و معتادان، گروه والدین مجرد، گروه مردان در نهاد اجتماعی، گروه های حمایتی برای زن های قربانی تجاوز، گروه های موضوع مدار برای رشد شخصی، گروه های ترکیبی ویژه سالمندان و نوجوانان، اشاره نمود.

مزایای مشاوره گروهی چیست؟

مشاوره گروهی به افراد کمک می کند تا با هزینه کمتر از تجربه و دانش روانشناس و دیگران استفاده کند.

اعضای گروه به عنوان حامی از یکدیگر پشتیبانی می کنند و باعث می شوند افراد با انگیزه تغییراتی در زندگی خود ایجاد کنند.

وجود افراد مختلف در گروه باعث می شود تا هر کسی با نگاه خود مسائل را بازگو کند و به فرد این امکان را می دهد تا مسائل خود را از زوایای مختلفی ببینند.

وقتی افراد در مورد راهکار های خود در زمان مقابله با مشکلات شان صحبت می کنند، افراد می توانند برای رفع مشکلات خود ایده بگیرند.

کاهش انزوای اجتماعی و آموزش مهارت های ارتباطی مناسب و کارآمد.

افزایش مهارت مشاهده، بازخورد و حل مسئله.

در مشاوره گروهی چه قوانینی باید رعایت شود؟

مشاوره گروهی به صورت کلی قوانینی دارد که همه اعضاء گروه موظف هستند از آن پیروی کنند. مهمترین قانون در مشاوره گروهی، پذیرش یکدیگر، عدم قضاوت یکدیگر و ایجاد فضایی امن برای گفتگوی آزادانه می باشد.

افراد در گروه رازدار یکدیگر هستند و نباید مسائل یکدیگر را جایی بازگو کنند. در صورتی که این حس امنیت و راحتی در فضای گروه ایجاد نشود، اعضا حرفشان را نمی زنند و در نتیجه مشاوره مؤثر نخواهد بود. علاوه بر این، اعضا باید نسبت به گروه متعهد شده و به مقررات آن از جمله زمان بندی، حضور فعال و … پایبند بمانند.

مراحل تشکیل مشاوره گروهی

انتخاب اعضاء: 

روانشناس سعی می کند تا در بین اعضاء گروه در زمینه جنس، سن و آشنایی های قبلی هماهنگی وجود داشته باشد. چنانچه در بین تجربیات افراد تفاوت های زیادی وجود داشته باشد افراد توانایی برقراری ارتباط مناسب با یکدیگر را نخواهند داشت.

شباهت بیش از اندازه نیز باعث می شود تا گروه پیشرفت نکرده و تجربیات افراد محدود شود. روانشناس بر اساس مصاحبه ای که با افراد دارد تشخیص می دهد تا افراد در کدام گروه و در کنار چه کسانی قرار بگیرند. روانشناس از داوطلب می خواهد که با اعتماد به مشاور، درباره مشکلی که هم اکنون با آن مواجه است صحبت کندو انتظارات و هدف‌هایش از شرکت در گروه را توضیح دهد.

راه اندازی گروه و تشکیل جلسات: 

عموماً تعداد اعضاء در مشاوره گروهی، باید شش الی دوازده نفر باشد. در تعیین تعداد اعضای مشاوره گروهی، هدف ها و نیز نوع مشکلات اعضای گروه تأثیر بسزایی دارند. بدین معنی که در صورت وجود مشکلات عاطفی شدیدتر، گروه معمولاً با کمترین تعداد یعنی شش نفر تشکیل می شود. تنوع تجربیات و زمینه های قبلی اعضاء باعث یادگیری بیشتر می شود.

اگر تعداد اعضای شرکت کننده در گروه بیش از ده نفر شود، احتمالاً به برخی از اعضاء توجه کافی معطوف نخواهد شد و در نتیجه مشارکت آن‌ها به حداقل خواهد رسید. هرچه اعضای گروه متجانس تر باشند، تفاوت در عقاید و نظریات کمتر است و برعکس هر چه اعضای گروه نامتجانس تر باشند، امکان پیدایش تفاوت‌ها و تضادها بیشتر می شود. جلسات مشاوره گروهی، معمولاً هفته ای یک‌بار تشکیل می گردد. تشکیل جلسات را می توان با توجه به هدف ها در صورتی که ضرورت ایجاب کند تشکیل گردد.

پایان دادن جلسات: 

پایان دادن به جلسه مشاوره گروهی، مانند آغاز جلسه از اهمیت خاصی برخوردار است. در پایان بخشی به جلسه مشاوره گروهی، باید از فنونی استفاده شود که رعایت آن‌ها موجب افزایش کارایی گروه می شود.

از جمله اینکه مشاور باید کمی قبل از پایان جلسه، رسیدن ختم جلسه را اعلام کند. در این فاصله باید محتوای بحث جلسه مشاوره گروهی، خلاصه و از آن نتیجه گیری مناسبی شود. مشاور می تواند شخصاً و یا به کمک اعضاء محتوای بحث جلسه گروه را خلاصه و نتیجه گیری کند. در خاتمه جلسه باید با توافق اعضاء وقت جلسه آینده تعیین گردد.

مشاوره فردی و گروهی در جهان مورد استفاده قرار می گیرد و امروزه توانایی بر گذاری مشاوره فردی و گروهی در بسیاری از مراکز مشاوره ایران نیز فراهم آمده و متخصصین از این روش ها برای درمان تخصصی استفاده می کنند.