چرخ احساسات پلاچیک چیست؟

نام این مدل یا در واقع چرخ احساسات پلاچیک برگرفته از نام مطرح‌کننده آن یعنی “رابرت پلاچیک” است. رابرت پلاچیک روانشناسی است که احساسات اساسی انسان را مورد بررسی قرار داده و الگو یا مدلی به نام چرخ احساسات را مطرح کرده است. به تدریج این مدل به عنوان چرخ احساسات پلاچیک شناخته شده و نام آن رواج یافته است. این مدل بیان می‌کند که انسان ۸ احساس اساسی دارد و می‌توان آن‌ها را براساس هدف فیزیولوژیکی که دارند سازماندهی کرد. ۸ احساس اساسی

مدل چرخ پلاچیک شامل: ترس، اعتماد، شادی، بیزاری، خشم، تعجب، انتظار و ناراحتی است.

این مدل به ما کمک می‌کند تا احساسات خود را درک کنیم و بشناسیم و سپس در موقعیت‌های مناسب آن‌ها را ابراز کنیم. در واقع می‌توان گفت این مدل به کنترل احساسات نیز کمک می‌کند. برای مثال زمانی که از رفتار یا حرف‌های یک نفر عصبانی می‌شوید اگر بر احساسات خود کنترل داشته باشید و آن‌ها را به خوبی بشناسید، متوجه خواهید شد که ابراز عصبانیت می‌تواند عواقب بدتری را برای شما به همراه داشته باشد، به همین علت احساس خود را کنترل خواهید کرد. بنابراین آشنایی با این مدل بسیار مهم بوده و برای همه مردم ضروری محسوب می‌شود.

معرفی بهتر چرخه احساسات پلاچیک با جزئیات کامل

در چرخه پلاچیک، هر گلبرگ این گل نیلوفر ۸ برگ یادآور بوی خوش و ناخوش احساسات ما انسان‌ها می‌باشد. به گونه‌ای که هرچه بیشتر به نزدیکی میانه گل برسید، رنگ آن احساس پر رنگ‌تر و شدت بروز آن بیشتر می‌شود. چه خوب است که به کمک این چرخه به راحتی می‌توانید احساسات خود را بشناسید، تفکیک کنید و در شرایط متفاوت زندگی آن‌ها را مهار کنید یا از خود به نمایش بگذارید.

مورد اول: بررسی احساسات اولیه

۸ احساس اصلی در وجود تمامی آدم‌ها شکل گرفته است: خشم، ترس، تعجب، بیزاری، اعتماد، انتظار، غم، شادی

مورد دوم: بررسی احساسات متضاد

احساس شادی مقابل غم است.
احساس ترس مقابل خشم است.
احساس انتظار مخالف تعجب است.
احساس بیزاری مخالف اعتماد است.

مورد سوم: بررسی احساسات ترکیبی

این بخش اشاره به ترکیب دو گونه از احساسات با یکدیگر دارد. این احساسات به طور نرمال تشخیص سختی به نسبت یکدیگر دارند، تصور کنید که اگر با یکدیگر به ترکیبی از دو احساس برسند چه می‌شود. برای مثال:
ترکیب احساسات خشم و انتظار با یکدیگر به حس پرخاشگری تبدیل می‌شود.
یا ترکیب احساسات بیزاری و ناراحتی با یکدیگر به حس پشیمانی تبدیل می‌شود.
به عنوان مثال آخر هم ترکیب احساسات اعتماد و شادی به حس عشق تبدیل می‌شود.

مورد چهارم: بررسی احساسات شدتی

در بررسی درجات شدتی احساسات به رنگ‌ها و جهت محوریت مرکزی باید توجه کرد. هر چه به محور مرکزی گل نیلوفر نزدیک‌تر شوید، رنگ گلبرگ تیره‌تر می‌شود. برای مثال:
در احساس لذت بیشترین درجه، خوشی زیاد و کمترین درجه نمایش رفتاری در احساس آرامش است.
در احساس ترس بیشترین درجه، وحشت زیادی و کمترین درجه نمایش رفتاری در احساس دلهره است.

راهنمای گام به گام استفاده چرخه احساسات پلاچیک

با احساسات آشنا شوید

به چرخ نگاه کنید و به هشت احساس اساسی توجه کنید: شادی، اعتماد، ترس، تعجب، غم، انزجار، خشم و انتظار. هر احساسی یک مخالف مستقیم در سراسر گل احساسات دارد.

به شدت احساسات نگاه کنید

توجه داشته باشید که هر احساسی با یک نسخه «ضعیف‌تر» و «قوی‌تر» همراه است که توسط لایه‌های گل احساسات به تصویر کشیده می‌شود.
به عنوان مثال، اگر شادی احساس اصلی باشد، نسخه ضعیف‌تر آن آرامش و نسخه قوی‌تر آن اکستازی است.

احساسات خود را شناسایی کنید

وقتی احساس شدیدی را تجربه می‌کنید، سعی کنید آن را روی گل احساسات مشخص کنید.
برای مثال، اگر به تازگی یک خبر بسیار خوب دریافت کرده‌اید، ممکن است احساس «شادی» داشته باشید. اگر خبر فوق‌العاده خوب باشد، مانند برنده شدن در لاتاری، احساس شما ممکن است «آرامی» باشد.

به احساسات تلفیقی توجه کنید

احساسات مجاور روی چرخ می‌توانند ترکیب شوند و احساسات پیچیده‌ای را تشکیل دهند. به عنوان مثال، اگر ترکیبی از “شادی” و “اعتماد” را احساس می‌کنید، ممکن است “عشق” را تجربه کنید.

تغییرات احساسی خود را دنبال کنید

با گذشت زمان، توجه داشته باشید که چگونه احساسات شما در اطراف گل احساسات حرکت می‌کند. پس از مهمانی غافلگیرکننده، هنگامی که همه ترک کردند و شما مشغول تمیز کردن هستید، ممکن است از “شادی” به “غم” بروید – که منعکس‌کننده تضاد بین سرزندگی مهمانی و سکوت بعد از آن است.

از این چرخه چه بهره‌ای می‌توانید داشته باشید؟

احساسات و تفکر عاقلانه دو بخش مجزا از یکدیگر هستند. چرا؟ چون هر آدمی اختیار انتخاب تصمیمات زندگی خود را به دو روش مطرح شده عاقلانه و یا کاملاً دلی دارد. به گونه‌ای که اگر دل و احساسات خود را کنار بگذارد، برای حل مشکل خود عاقلانه تصمیم می‌گیرد اما اگر عقل و‌اندیشه خود را کنار بگذارد، برای حل مشکل خود کاملاً احساسی تصمیم می‌گیرد.
این چرخه دایره لغات آدمی را برای توصیف احساسات گسترده‌تر می‌سازد به گونه‌ای که می‌تواند به راحتی به تشخیص احساسات از یکدیگر و به درک ترکیب دو احساس با یکدیگر برسد.
در این چرخه هوش هیجانی به بالا‌ترین درجه از تقویت خود می‌رسد. اما این هوش هیجانی چه تعریفی دارد؟ هوش هیجانی یعنی شخص توانایی حفظ آرامش، خویشتن داری و تمرکز کافی در موقعیت‌های استرس‌زا را در وجود خود دارد. این اشخاص در اکثر مواقع به نسبت دیگران روحیه‌ی انعطاف پذیر‌تر و چابک‌تری داشته و عملکرد تیمی قوی‌تری دارند.
اگر تمایلی به ارتباط‌گیری‌های مؤثر با دیگران را در روحیه خود نمی‌بینید، بهتر است چرخه را الگوی رفتاری خود برای بروز واکنش‌های احساسی قرار دهید.با یادگیری دوار احساسات، قابلیت درک آدم‌ها را وجود خود بیشتر رشد می‌دهید.در مورد آگاهی از عواطف در روابط، قانون مهمی وجود دارد، در صورتی که احساسات رو درست کنترل نکنین، شدت پیدا می‌کنن. این خیلی مهمه که فرهنگ لغات عاطفی خودتون رو تقویت کنین، در واقع همین مهارت، پایه و اساس هدایت عواطفه. چرخه احساسات پلاچیک به ما کمک می‌کنه تا با یک ذره‌بین واید به سواد عاطفی خودمون نگاه کنیم. در واقع سواد ما از این موضوع خاص و مهم که همون احساسات ما و بقیه است.
افزایش سواد عاطفی نه فقط به معنای یادگرفتن واژگان احساسی یا احساسات اصلی بلکه به معنای درک ارتباط بین عواطف مختلف با همدیگر و چگونگی تغییر و تبدیل شان به هم دیگر توی بازه‌های زمانی مختلف هم هست.