اصطلاحات بیماری، اختلال و سندرم در حوزه روانشناسی بسیار پر تکرار هستند و ما گاهی از این اطلاحات، اشتباه استفاده می‌کنیم یا شاید تا کنون متوجه تفاوت آن‌ها نشده‌ایم.
بیماری چیست؟
به طور کلی، تعریف واژه بیماری (disease) از سندروم پیچیده‌تر است و یکی از دلایل پیچیدگی آن تعدد تعاریف در مورد بیماری است؛ بیماری زمانی به وجود می‌آید که یک عضو، بخش، ساختار یا سیستم بدن عملکرد درست خودش را از دست می‌دهد.
عملکرد نادرست می‌تواند ناشی از خطا‌های رشدی، عفونت، مشکل ژنتیکی، وجود برخی سموم در بدن، تغذیه نادرست یا عوامل محیطی نامطلوب باشد.
از دیگر سو، بیماری را می‌توان یک فرآیند پاتولوژیک در نظر گرفت که دارای مجموعه مشخص از برخی علائم و نشانه‌ها است که می‌تواند کل بدن یا قسمتی از بدن را درگیر کند.
در این حالت بیماری می‌تواند علت مشخصی داشته باشد یا نداشته باشد، پیش آگهی شناخته شده داشته باشد یا نداشته باشد.
دیگر تعریفی که در علم پزشکی برای بیماری به کار می‌رود، بیماری را دارای فرآیندی می‌داند که یک علت مشخص با نشانه‌های واضح دارد و برای آن درمانی مشخص وجود دارد.
بیماری یک وضعیت غیرطبیعی خاص است که بر ساختار یا عملکرد تمام یا بخشی از یک ارگانیسم تأثیر منفی می‌گذارد و فرد تغییراتی در جسم یا روان خود احساس می‌کند. بیماری‌ها اغلب با علائم و نشانه‌های خاصی همراه هستند. یک بیماری ممکن است توسط عوامل خارجی مانند پاتوژن‌ها یا اختلالات داخلی ایجاد شود. به عنوان مثال، اختلالات داخلی سیستم ایمنی می‌تواند انواع بیماری‌های مختلف، از جمله اشکال مختلف نقص ایمنی، حساسیت مفرط، آلرژی‌ها و اختلالات خود ایمنی را ایجاد کند. بیماری‌ها به دو دسته جسمانی و روانی تقسیم می‌شوند که هر یک دارای زیر شاخه‌های خود هستند. و اما بیماری روانی به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که بر ذهن و رفتار‌های فرد تأثیر می‌گذارند.
اختلال چیست؟
اختلال(disorder) را با به وجود آمدن اختلال عملکردی و اختلال در روند طبیعی و ساختار بدن مشخص می‌کنند؛ به عبارت ساده‌تر، وقتی در عملکرد طبیعی و منظم بدن یا بخشی از بدن مشکلی به وجود می‌آید، تشخیص اختلال داده می‌شود.
به عنوان نونه آرتریت روماتوئید یک اختلال خود ایمنی است. پزشکان یک بیماری را تشخیص و درمان می‌کنند. نمونه مثال دیگر برای اختلال، اختلالات ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی است؛ آریتمی یا ضربان قلب نامنظم یک اختلال است که به خودی خود بیماری نیست بلکه در نتیجه ضربان غیر طبیعی قلب به وجود می‌آید.
اختلال در لغت به معنای بی‌نظمی، آشفتگی و بهم ریختگی می‌باشد. در روانشناسی اختلال به مشکلات ناشی از یک بیماری گفته می‌شود که در قسمتی از بدن یا ذهن افراد و عملکرد آن‌ها مشکل ایجاد می‌کنند. مثلاً اختلال اضطراب که نتیجه‌ی داشتن یک بیماری روانشناختی است. اختلالات را می‌توان به صورت روانی، جسمی، ژنتیکی، ذهنی، عاطفی، رفتاری و ساختاری طبقه‌بندی کرد.
سندروم چیست؟
در همین ابتدا باید بگوییم اگر جایی اصطلاح نشانگان را شنیدید، بدانید در مورد سندروم (syndrome) صحبت می‌شود و نام دیگر سندروم نشانگان است.
سندرم اصطلاحی است که به بیماری یا اختلالی اطلاق می‌شود که بیش از یک ویژگی یا علامت برای تشخیص‌گذاری دارد. به عبارت ساده‌تر، سندروم مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌هایی که مشخص برای یک بیماری است.
به مجموعه‌ای از علائم و ویژگی‌های خاص که همگی در یک زمان ظاهر شده و می‌توانند نشان دهنده یک اختلال یا مشکل باشند، سندرم گفته می‌شود. سندرم‌ها می‌توانند علاوه بر تأثیرات روانی رایج بر روی قسمت‌های مختلفی از بدن تأثیر داشته باشند. برخی از آن‌ها بر روی گفتار، برخی بر روی یادگیری و برخی هم بر روی مهارت‌های ارتباطی فرد مؤثر هستند. سندرم‌ها انواع متفاوتی دارند و تعداد آن‌ها بی‌شمار است.
به عنوان مثال سندروم داون یک بیماری ژنتیکی شناخته شده است، یا سندروم روده تحریک‌پذیر یک بیماری است که با درد‌های شدید در ناحیه روده مشخص می‌شود. سندروم‌ها می‌توانند در اثر جهش ژنتیکی یا عوامل محیطی به وجود بیایند.
تفاوت بیماری، اختلال و سندرم در چیست؟
با توجه به توضیحات قبلی در مورد هر یک از این اصطلاحات، ابتدا بیماری و سندرم را باهم مقایسه می‌کنیم:
سندرم مجموعه‌ای از صفات یا ناهنجاری‌های قابل تشخیص است که تمایل دارند با هم رخ دهند و با یک بیماری خاص مرتبط هستند. سندرم در واقع مجموعه‌ای از صفات یا ویژگی‌های متمایز است که در کنار هم قرار دارند. منشأ این اصطلاح، از کلمات یونانی «syn»، «با هم»، و «drome» برای «دویدن» است. اکثر سندروم‌ها به نام پزشکی که اولین بار آن‌ها را در افراد مشاهده کرد نامگذاری شده‌اند. به عنوان مثال، سندرم داون وضعیتی است که اولین بار توسط دکتر داون مورد توجه قرار گرفت. سندرم مارفان وضعیتی است که اولین بار توسط دکتر مارفان مشاهده شد.
بیماری یک مشکل بدن است که عملکرد طبیعی و فرآیند‌های فیزیولوژیکی را مختل می‌کند. هر بیماری علائم و نشانه‌های خاص خود را دارد که به آن نسبت داده می‌شود.
تفاوت اساسی بین این دو اصطلاح مربوط به علائمی است که آن‌ها ایجاد می‌کنند. یک بیماری را می‌توان به عنوان یک وضعیت سلامتی تعریف کرد که دلیل مشخصی در پشت آن وجود دارد. با این حال، یک سندرم ممکن است تعدادی علائم را بدون علت قابل شناسایی ایجاد کند. سندرم به گروهی از علائم اشاره دارد، در حالی که یک بیماری به یک وضعیت ثابت اشاره دارد. بیماری وضعیتی است که با ۳ عامل اساسی مشخص می‌شود: (علت بیولوژیکی ثابت در پشت این وضعیت، گروه مشخصی از علائم و تغییر مداوم در آناتومی به دلیل شرایط) اماسندرم هیچ یک از این ویژگی‌ها را ندارد. حتی علائمی که وجود دارند معمولاً سازگار نیستند و قطعاً به یک علت منفرد قابل ردیابی نیستند.
حال به بررسی تفاوت بیماری و سندرم با اختلال می‌پردازیم:
اختلال یعنی ایجاد مشکل در عملکرد طبیعی یا منظم بدن و ذهن انسان. به عنوان مثال، اختلال یادگیری ناشی از بیماری اوتیسم و دیگر بیماری‌ها.
اختلالات را می‌توان به بخش‌های زیر طبقه‌بندی کرد:
ذهنی
فیزیکی
ژنتیکی
عاطفی
رفتاری
ساختاری
وضعیت (وضعیت غیر طبیعی سلامتی که با فعالیت‌های معمول یا احساس تندرستی تداخل می‌کند. گاهی اوقات، یک سندرم می‌تواند به دلیل تعدادی از بیماری‌ها ایجاد شود یا خود یک وضعیت پزشکی باشد. به عنوان مثال، سندرم خستگی مزمن یک وضعیت عصبی است که از مجموعه‌ای از علائم علاوه بر علامت اصلی کسالت پس از تمرین تشخیص داده می‌شود. )
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران