تفاوت دکتر روانشناس بالینی با روانپزشک

تفاوت دکتر روانشناس بالینی با روانپزشک بسیار خاص می باشد. دو واژه دکتر روانشناس بالینی و روانپزشک تا حدی به هم شبیه هستند که اغلب باهم اشتباه گرفته می‌شوند. حتی در صورتیکه تفاوت‌های اصلی آن‌ها را بدانید، ممکن است نتوانید تشخیص دهید شغل‌های آن‌ها در چه زمینه‌هایی باهم تفاوت دارند. تفاوت این دو واژه از هم به‌ویژه هنگامی اهمیت می‌یابد که قصد مراجعه به یکی از این متخصصان یا هر دو آن‌ها را دارید.

روان پزشک بودن چگونه است؟

دانشجو معمولاً وارد رشته‌ی روانپزشکی می‌شود چرا که از قبل این حرفه را دوست داشته است. گاهی اوقات روان پزشکی می‌تواند کاملاً استرس‌زا باشد مخصوصاً اگر روانپزشکی کار کردن با بیماری را انتخاب می‌کند که شدیداً بیمار است. اما عمدتاً فرهنگ این حرفه به خونسرد بودن تمایل بیشتری دارد تا بقیه مشاغل.

کسانی که بیماری روانشناختی دارند اغلب به کمی زمان نیاز دارند تا بتوانند تغییرات مثبت ایجاد کنند و البته تمایل دارند که با روان پزشک‌شان رابطه‌ی بلند مدت داشته باشند بنابراین روان پزشکان باید صبور باشند و یک روش آسوده و آرام بخش داشته باشند و همچنین باید بداند که به عنوان روان پزشک رابطه‌ی نزدیک و بلند مدتی با بیمار خواهد داشت.
در رشته‌ی روانپزشکی، گزینه‌های زیادی در مورد انتخاب شغل وجود دارد. بنابراین شخص می‌تواند طبابت بیماران سرپایی آرام و قابل پیش‌بینی را انتخاب کند و یا طبابت بیمار حاد بستری یا ER را انتخاب کند. روان پزشک می‌تواند یک برنامه‌ی آرام یا شلوغ را انتخاب کند، هر کدام را که ترجیح می‌دهد.

برنامه‌ی روزانه یک روان پزشک چگونه است؟

ارزیابی‌های بیمار

روز یک روانپزشک معمولاً پر است از ملاقات‌های شخصی با بیمار.

هنگامی که روان پزشک برای اولین بار بیماری را می‌بیند یک ارزیابی روان پزشکی انجام می‌دهد که عبارت است از صحبت کردن با بیمار در مورد دلایل ش برای کمک گرفتن، دامنه مشکل می‌تواند گسترده باشد از افسردگی، سوء مصرف مواد، استرس شغلی تا شکل‌های جدی‌تری از بیماری مانند اسکیزوفرنی.
روان پزشکان تشخیصی ارائه می‌دهند و بر اساس نتایج ارزیابی درمانی را توصیه می‌کنند.

سرکشی به بیمار

برای روان پزشکی که در مراکز درمان سوءمصرف مواد یا بیمارستان‌ها کار می‌کند، یک روز معمولی اینگونه آغاز می‌شود؛ سرکشی به بیماران. و این شامل گشت زدن در میان بیماران روان پزشکی است.
بحث کردن مواردی با انترن‌ها و رزیدنت‌ها معاینه بیماران برای اینکه بفهمند تغییر، دارو یا درمانی مورد نیاز است، به روز بودن با هر مسأله یا پذیرش خارج از نوبتی.

درمان

درمان بیماران، بزرگ‌ترین قسمت کار روزانه‌ی روانپزشکان است و چیزی است فراتر از تجویز دارو. روان پزشکان می‌توانند شکل خاصی از درمان را پیشنهاد کنند یا اینکه مجموعه گسترده‌ایی از درمان‌ها را ارائه دهند (مانند روان درمانی، روانکاوی، روان درمانی کوتاه مدت، درمان ادراکی -رفتاری یا درمان از طریق تشنج).
روان درمانی روشی ست که شامل جلسات برنامه‌ریزی شده منظم میان بیمار و روان پزشک می‌شود. در این طرح در مورد مشکلات /احساساتش حرف می‌زند و روان پزشک تلاش می‌کند تا به بیمار کمک کند و ریشه‌ی مشکلاتش را پیدا و درک کند همچنین روان پزشک به بیمار کمک می‌کند تا الگو‌های رفتاری و افکاری‌اش را تغییر دهد.درمان ممکن است تنها در چند جلسه و طی چند هفته یا چند ماه صورت گیرد یا اینکه ممکن است چندین سال طول بکشد.

روانشناس بالینی کیست و چه تخصصی دارد؟

روانشناسان در ابتدای تحصیل باید مدرک کارشناسی خود را طی یک برنامه آموزش رسمی از دانشگاه بگیرند و بعد از آن در دوره کارشناسی ارشد، به صورت تخصصی روی موضوع خاصی کار کرده و در آن زمینه متخصص شوند. اگرچه این پروتکل در ایران به صورت دقیقی اجرا نمی‌شود. این بدان معنی است که فردی با لیسانس روانشناسی عمومی هم می‌تواند خود را روانشناس بالینی معرفی کند و مشغول به کار تشخیص و درمان شود. این در حالی است که بخشی زیادی از مطالب تخصصی مربوط به گرایش “روانشناسی بالینی” در دوره فوق و بعدتر در دکترا به شما آموزش داده می‌شود.

در کشور‌های آمریکای شمالی اگر بخواهید در آینده به عنوان روانشناس مشغول به کار شوید در ابتدا لیسانس خود را با عناوین کلی‌تر و دروسی که به صورت عمومی شما را با این رشته آشنا می‌کند شروع کرده و بعد، برای فوق لیسانس انتخاب خواهید کرد که می‌خواهید با چه تخصصی مشغول به کار شوید. تخصص‌هایی نظیر: روانشناس بالینی، روانشناس بالینی کودک، روانشناس خانواده، روانشناس سلامت، روانشناس رشد و … هر کدام از این تخصص‌ها می‌توانند مسیر کاری  شما و دروس تخصصی که قرار است در دوره فوق لیسانس و دکترا بگذرانید را مشخص کنند.

روانشناس بالینی اگرچه واحد‌های آموزشی محدودی برای شناخت دارو‌ها و نحوه عملکردشان برای درمان بیماری‌های روانی را می‌گذراند اما اجازه تجویز دارو ندارد. با این حال روانشناس بالینی هم مثل روانپزشک دانش، توانایی و اجازه تشخیص بیماری‌های روانی را دارد. روانشناسان بالینی به مراجعان خود کمک می‌کنند تا ریشه مشکلات خود را بشناسند، به بینش درستی از ماهیت مسأله‌ای که با آن رو به رو هستند برسند، و علاوه بر این، بتوانند توانایی‌هایی در خود پرورش دهند که به وسیله آن‌ها تأثیرات مخرب مشکلات مربوط به روانِشان را کمتر کنند.

روانشناسان بالینی ضمنا تنها گروه حرفه‌ای هستند که برای انجام تست‌های روانشناسی مربوط به ارزیابی هوش و استعداد، ویژگی‌های شخصیتی، اختلالات روانی و هیجانی آموزش تخصصی دیده‌اند. لازم می‌دانم در اینجا به این نکته اشاره کنم اگرچه خدمات روانپزشکی مثل همه خدمات مربوط به سلامت در ایران تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند، خدمات روانشناسی اینگونه نیست و مراجعان به صورت شخصی هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند.

در آمریکای شمالی روانشناسان و دیگر حرفه‌های مربوط به سلامت روان تلاش صنفی زیادی کرده‌اند تا بیمه‌های شخصی خدماتشان را تحت پوشش قرار بدهند. درصد زیادی از شرکت‌های بیمه پذیرفته‌اند که خدمات روانشناسی را تحت پوشش بگیرند و بعضی دیگر هنوز زیر بار نرفته‌اند. خدمات روانپزشکی اما مثل ایران تحت پوشش بیمه‌های دولتی هستند؛ بدین معنی که شما به صورت رایگان می‌توانید به روانپزشک مراجعه کنید اگرچه که باید ماه‌ها در لیست انتظار طولانی آن‌ها بمانید. این در حالی است که برای دیدن روانشناس بالینی و رواندرمانگر بعد از پرداخت می‌توانید هزینه جلسات را از طریق بیمه‌ای که محل کارتان برایتان فراهم کرده، پس بگیرید. در مجموع، در آمریکای شمالی هم مثل ایران خدمات پزشکی جدی‌تر گرفته می‌شوند اگرچه درصد مراجعه به روانشناس و رواندرمانگر بالاتر است و بیمه‌ها خدمات روانشناسی را به رسمیت می‌شناسند.

تفاوت میان روانشناس و روانپزشک

خیلی از افراد هستند که شاید فرق روانشناس و روانپزشک را ندانند، در این باره باید بگوییم که روانپزشک و روانشناس، در یک راستا هستند ولی تفاوت‌های بزرگی با یکدیگر دارند. از تفاوت‌های آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
روانپزشک برای بیمارش دارو تجویز می‌کند، در حالی که روانشناس بالینی با روش‌های روان درمانی و گفتگو و آموزش به درمان بیمار اقدام می‌کند.
روانپزشک با بیماری‌های شدید روانی یا جنون هم سر و کار دارد در حالی که روانشناس با بیماری‌های روانی غیر از جنون کار می‌کند. مثل اعصاب، وسواس، پانیک، فوبیا و ….
روانپزشک می‌تواند بیمار را در بیمارستان بستری کند و برای درمان او از دارو و الکتروشوک استفاده می‌کند ولی روانشناس حق این کار را ندارد.
روانپزشک در درمان بیماری‌ها روی علل فیزیولوژیک کار می‌کند در حالی که روانشناس روی عوامل یادگیری و تجارب کودکی تأکید می‌کند.
روانشناس علاوه بر درمان قادر به مشاوره‌های خانواده و زوج درمانی هم هست، در حالی که روانپزشک در این زمینه تخصص ندارد.