شخصیت برتری طلبی چه شخصیتی است؟

شخصیت برتری طلبی یا میل به پیشرفت و تکامل از بنیادی‌ ترین نیاز‌های انسانی است که منجر به رشد می‌شود. اما همیشه این میل به شیوه‌ای سالم خود را نشان نمی‌دهد. گاهی برتری طلبی افراطی تبدیل به یک ویژگی شخصیتی روان رنجورانه می‌شود که توام با کشمکش‌ ها و تعارضات می‌گردد. متعاقباً در چنین شرایطی فرد نیازمند اصلاح و درمان است.
برتری طلبی یک الگوی نسبتاً پایدار از ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی است که در آن فرد خواهان برتر بودن در همه زمینه هاست. میل به قدرت و تحت کنترل گرفتن امور انگیزه اصلی او برای همه قدم‌هایی است که برمی دارد. فرد برتری طلب هیچ گونه ضعف و نقص را نمی‌پذیرد.
این شخصیت بسیار گنده دماغ، طلبکار، پر مدعا، جاه طلب و پرفیس و افاده است. همچنین، پرخاش‌جویی و تجاوز به حقوق دیگران را حق خود می‌داند. چنین فردی نسبت به احساسات، نظرات و نیاز‌های دیگران بی‌تفاوت بوده اما همیشه توقع دارد که در اولویت اول توجه از سوی مردم باشد. این فرد دیگران را به چشم ابزاری برای رسیدن به اهداف خود می‌بیند و همیشه توقع دارد که دیگران از او اطاعت کنند. شخصیت برتری‌طلب توقع زیادی از خود دارد و زمانی که این توقعات بیش از توانش باشد و به شکست منجر شود، وی شدیداً آشفته و دلزده می‌شود. کمال‌طلبی در این تیپ‌شخصیتی عمدتاً یا از آن‌ها انسان‌هایی حریص و طماع می‌سازد یا به‌طور کل فرد را در زندگی‌اش فلج می‌کند تا جایی که فرد از ترس ناتوان بودن در کسب موفقیت در کار‌ها ترجیح می‌دهد اصلاً کاری انجام ندهد.
شخصیت برتری طلب بیشتر از اینکه با من واقعی خود زندگی کند، با من‌ایده‌آل خود زندگی می‌کند. من‌ایده‌آل او شخصی است ستودنی، کامل و بی‌نقص و قابل تحسین برای همه مردم جهان. این فرد به واقعیت وجودی خود و جایگاه واقعی‌اش توجهی ندارد بلکه فقط من‌ایده‌آل خود را می‌بیند و از دیگران توقع دارد که با من‌ایده‌آل او ارتباط برقرار کنند. لازم به ذکر است که این جنگ و تضاد میان من واقعی و من‌ایده‌آل او باعث کاهش اعتماد به نفس در وی می‌گردد. شخصیت برتری طلب خود را استاندارد و مطلوب می‌داند و همه چیز را با معیار خود می‌سنجد. همچنین، این تیپ شخصیتی گاهی بسیار انعطاف‌ناپذیر است.

شخصیت برتری‌طلب درون خود دچار جنگ و کشمکش، ترس و اضطراب فراوانی است که تا زمانی که با آن‌ها صادقانه مواجه نشود و آن‌ها را نپذیرد از قدرتشان کاسته نمی‌شود؛ طبق آنچه که در مقالات پیشین مطرح کردیم، تمامی این حالات مواردی هستند که فرد را دچار افسردگی می‌کنند. شخصیت‌های برتری طلب غالبا عناد و درگیری درون خود را به دیگران منتقل می‌کنند و این قضیه موجب بروز حالات خشم از دیگران، تحقیر دیگران، انتقاد‌های تند از دیگران، توقع‌های عصبی و افراطی از آن‌ها و… می‌شود.

دلایل برتری طلبی

الگو‌های تربیتی مستبدانه

والدین کنترل‌گر با امر و نهی افراطی خود احساس ضعف در کودک ایجاد می‌کنند و این کودک برای جبران حس حقارت خود در کودکی متوسل به جبران افراطی و رفتار‌های برتری طلبانه می‌شد.

توجه بیش از حد به کودک

کودکی که از وقتی چشم گشوده در مرکز توجه والدین بوده و رسیدگی بیش از حد داشته یا مورد تعریف و تمجید مبالغه‌آمیز اطرافیان قرار گرفته می‌تواند مستعد رفتار‌های برتری طلبانه در آینده باشد.

تحقیر بیش از حد کودک

هر گونه برخورد تحقیر‌آمیز والدین اعم از تنبیه بدنی یا زبانی یا انواع بی‌توجهی‌ها یا ملامت‌های بی‌جا زمینه‌های این که کودک در آینده برای پوشاندن حس حقارتش با واکنش وارونه سعی در رفتار‌های برتری طلبانه داشته باشد را بیشتر می‌کند.

الگو‌های تربیتی نازپرورده

روش تربیتی نازپرورده اغلب در قبال فرزندان اول، تک فرزندی و یا در مقابل جنسیت مورد علاقه والدین صورت می‌گیرد. والدین با اعمال این شیوه تربیتی کودکشان را در موقعیت برتری طلب قرار می‌دهند. همین زمینه‌های پرورشی تبدیل به یک الگوی ثابت شخصیتی و رفتاری در کودک خواهد شد.

شخصیت‌های دارای ویژگی برتری طلب

اختلال شخصیت خودشیفته:

خودشیفته کسی است که انرژی روانی و عاطفی خود را معطوف به خود دارد. خود را مطلوب و محبوب می‌داند و خود را شایسته ستایش و تمجید دیگران می‌بیند. میل افراطی به برتر بودن و انگیزه‌های برتری طلبانه در این افراد آن‌ها را در رده شخصیت‌های روان رنجور قرار می‌دهد.

شخصیت‌های کینه جو:

این افراد هر گونه پیشرفت و موفقیت در دیگران را با خشم پاسخ می‌دهند و طاقت دیدن ارتقا دیگری را ندارند. کینه و حسادت الگو‌های رفتاری غالب در این افراد است.

شخصیت‌های کمال گرا:

کمال طلبان با میل به برتری برانگیخته می‌شوند و با تلاش افراطی برای دستیابی به اهداف سطح بالا و‌ایده‌آل‌ها قدم بر می‌دارند. این افراد هیچ گونه ضعف در عملکرد را نمی‌پذیرند.

راه‌های بهبود و درمان برتری طلبی کدام است؟

خودآگاهی تان را بالا ببرید:

لازمه افزایش خودآگاهی شناسایی علایق و آنچه که در حال حاضر واقعاً هستید می‌باشد. تفکیک این دو از هم و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن‌ها کمک می‌کند تا شما راه‌های سلامت‌تری را برای ارضا نیاز به قدرت و برتری‌تان را پیش رو گیرید.

شیوه مدیریت اضطراب‌ها را بیاموزید:

از آن جا که برتری طلبان با تلاش‌های افراطی برای کسب قدرت‌اند مستعد تجربه اضطراب‌های شدیدی هستند. روش‌هایی مثل ذهن آگاهی یا مراقبه برای درمان اضطراب و جلوگیری از بروز هیجانات نامطلوب مؤثر است.

مهارت‌های همدلی را یاد بگیرید:

برتری طلبان به دلیل خودبینی که دارند منفعت و خواست خود را مرکز توجه قرار می‌دهند و به همین دلیل قدرت همدلی با دیگران را از دست می‌دهند. دانستن و یادگیری مهارت‌های همدلی در درک بهتر دنیای دیگران و دشمن پنداشتن دیگران موثر است.

از یک روان درمان‌گر راهنمایی بگیرید:

برای بهبود برتری طلبی‌های افراطی که با مشکل در عملکرد‌های فردی و اجتماعی همراه می‌شود و امکان اصلاح فردی ندارند، روان درمانی گزینه مناسبی خواهد بود.