باج گیری عاطفی از جمله مواردی است که رابطه را برای طرفین ناسالم می کند و پیامد های سوئی به دنبال دارد. شاید تا به حال از شما هم باج گیری عاطفی شده باشد، کسی که دوستش دارید از احساس شما برای سوءاستفاده یا اعمال نظرش استفاده کرده باشد و شما به خاطر علاقه و وابستگی خود نتوانسته‌اید با او مبارزه کنید.
زمانی که صحبت از باجگیری عاطفی می شود، باید یک خط را در نظر گرفت که دو سر آن به عنوان دو قطب عمل می کنند. در این حالت یک فرد به عنوان فرد باجگیر عاطفی شناخته می شود. و در مقابل او فرد مهرطلب وجود دارد که نسبت به تهدید های دیگری و یا طرد شدن از سوی او بسیار آسیب پذیر و شکننده است. بنابراین هر وقت بحث باجگیری عاطفی به میان آمد باید بدانیم که باجگیری و مهر طلبی هر دو به یک اندازه در ایجاد شدن آن موثرند.
اغلب کسانی که به باجگیری روانی روی می‌آوردند، از نزدیک ترین افراد زندگی شما مانند مادر و پدر، همسر یا نامزد، خواهر و برادر، والدین و فرزندان، دوستان صمیمی و … هستند. پس افراد باج گیر عاطفی به راحتی می توانند اشخاص مهرطلب را به استثمار بگیرند و از این طریق به خواسته های خودشان برسند.
افراد باج گیر، از ترس، تعهد و احساس گناه طرف مقابل برای بهره کشی استفاده می کنند. فرد قربانی نیز به خاطر احساس گناه، از دست دادن توجه و یا هر فقدان دیگری مجبور است که به خواسته‌های طرف مقابلش تن بدهد و اغلب دچار شکست عشقی می‌شود.
انواع باجگیری عاطفی
باجگیری عاطفی تهدید کننده:
از مهمترین باجگیری های عاطفی، باجگیری عاطفی تهدید کننده است. در باجگیری تهدید کننده فرد با ایجاد حس عذاب وجدان یا دریافت توجه و ترحم فرد مقابل انجام می گیرد. شخصی که باجگیری عاطفی تهدید کننده دارد، بی مسئولیت است و پیامد همه اتفاقات و ناتوانی ها یا مشکلات را به دیگری نسبت می دهد.
مثلا به فرد مقابل خود دائما گوشزد می کند که اگر به خواسته من تن ندهی، خودکشی می کنم و تو علت آن هستی.
باجگیری عاطفی تنبیهی:
این نوع باجگیری با تنبیه و وادار کردن فرد به انجام دادن یک کار یا دست کشیدن از آن اجرا می شود. برای مثال همسرتان به جای گفتگو درباره علت مخالفتش با سرکار رفتن شما، می گوید اگر سرکار بروی ترکت می کنم.
در واقع فرد باجگیر در همان ابتدا و به صراحت بیان می کند چنانچه کاری را که من می خواهم انجام ندهی، تنبیه خواهی شد.
باجگیری عاطفی سرزنش کننده:
این نوع باجگیری توسط افرادی انجام می گیرد که همیشه معتقدند دیگران باید خودشان احساسات و خواسته آنها را درک کنند. همچنین افرادی که به عنوان باجگیر عاطفی سرزنش کننده شناخته می شوند، یک نوع احساس منت گذاشتن را به دیگران منتقل می کنند برای مثال می گویند فلان کار را فقط به خاطر تو انجام دادم اما نمی فهمی و …
باجگیری عاطفی وسوسه کننده:
کسانی که باجگیری عاطفی وسوسه کننده را انجام می دهند، افراد بسیار باهوشی هستند که با وعده های جذاب مانند عشق، ازدواج، پول و … با استفاده از دیگران به خواسته هایشان می رسند. اما پس از دستیابی به آنچه می خواهند، افراد را رها کرده یا دوباره با وعده های جدید از آن ها سوءاستفاده می کنند.
فردی که باجگیری عاطفی می کند را چگونه بشناسیم؟
فرد باجگیر، می تواند از ضعف شما علیه شما و برای دستیابی به چیزی که می خواهند استفاده کند. آنها می دانند که چه چیزی برای شما مهم است و همان ها را از شما طلب می کنند. این افراد را می توان در چهار گروه طبقه بندی کرد.
گروه اول: تنبیه گر ها
خواسته خود و پیامد های عدم پذیرش آن را دقیق بیان می کنند. مثلا اگر بخواهید سر کار بروید، می گویند: ترکت می کنم. بین من و کار یکی را انتخاب کن. روابط نزدیک تر و آسیب پذیری بیشتر شما را در معرض افراد تنبیه گر قرار می دهد. در موارد شدید و عصبانیت های انفجاری، تهدید به آسیب جانی نیز مشاهده می شود.
گروه دوم: تهدید کننده ها
روی تهدید به سمت خود تهدید کننده است. برای مثال: با من بحث نکن. یا مریض می شوم یا افسرده. آنها افرادی وابسته و نیازمند هستند که مسئولیت زندگی خود را به عهده نمی گیرند.
گروه سوم: وسوسه کننده ها
شما را محک می زنند و در ازای خواسته خود وعده های شگفت انگیز نظیر: پول، عشق، و پیشرفت شغلی و… می دهند.
گروه چهارم: سرزنش کننده ها
این افراد توقع ذهن خوانی دارند و انتظار دارند آن چه را می خواهند بدون این که بگویند کشف کنید و تضمین کنید که به خواسته شان می رسند. آنها معتقدند این تنها راهی است که کمک می کند از احساس های ترسناک و ناراحت کننده رهایی یابند و اطمینان حاصل کنند که شما به آنها توجه دارید.
چه کسانی در معرض باجگیری عاطفی قرار دارند؟
افرادی که از تعارض و رویارویی می ترسند:
اگر از آن دسته افرادی هستید که طبق نظر دیوید برنز، متخصص شناخت درمانی دچار فوبیای عاطفی هستید، ممکن است حاضر شوید هر بهایی بپردازید اما از خشم، تعارض و رویارویی اجتناب کنید.
افراد معتاد به تائید و پذیرش دیگران:
نیاز به تائید دیگران هرگز چیز بدی نیست بخصوص اگر این افراد کسانی باشند که ما آنان را دوست داریم، اما اگر این نیاز به تائید به گونه ای باشد که فرد بدون آن نتواند زندگی کند، به عنوان هدفی برای فرد سلطه جو می شود.
آنها که بیماری راضی کردن دیگران را دارند:
آنها که با بیماری راضی کردن دیگران روبه رو هستند، همیشه می خواهند همه را راضی و خشنود کنند و این اصلا چیز خوبی نیست. فرد مبتلا تحت کنترل این نیاز خود است که به هر ترتیب شده دیگران را راضی کند و همیشه هم معتاد به تائید و تصدیق دیگران است. مهر طلب ها برای خوب بودنشان هزینه سنگینی می پردازند.
گاه با وجود آن که می دانید فرد مقابل در حال سوءاستفاده به شکل‌های مختلف از شماست و مدام باج گیری عاطفی می‌کند، باز هم خارج شدن از آن رابطه برایتان کاری دشوار و نشدنی است.
در این شرایط با احساساتی مثل دوگانگی، ناامیدی، اضطراب، افسردگی و… مواجه می‌شوید. حتی شاید برای مقابله با این احساسات‌تان از کسی درخواست کمک کنید، مشاوره روانشناسی به شما کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در این برهه از زندگی بگیرید. علاوه بر این فراموش کردن عشق گذشته اهمیت بسیاری دارد و اغلب کار دشواری به نظر می رسد. با روش های روان درمانی و کمک گرفتن از افراد متخصص می توانید در این زمینه به آرامش دست یابید.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی آنلاین یا حضوری می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران