سلامت روانی در کار این روز‌ها برای همه کارکنان تبدیل به موضوع مهمی شده است. حمایت از سلامت روان در محیط کار یک امر بسیار ضروری است. همه افراد می‌دانند که عوامل خطر مرتبط با کار می‌توانند بر سلامت روان تأثیر منفی شدیدی بگذارند. سلامت روانی کارکنان باعث کارآمدی بیشتر آن‌ها در محیط کار و پیشرفت شغلی آن‌ها نیز می‌شود. ایجاد راه حل‌های سلامتی برای کمک به پیشرفت کارکنان اولین اقدام در هر شرکتی است. همچنین کارمندان نیز می‌توانند از کارفرمایان خود بخواهند تا برنامه‌های بهداشت روانی را در شرکت ارائه دهند.
بهداشت روانی در محیط کار چیست؟
رعایت اصول بهداشت روانی به فرد در داشتن سازگاری، احساس آرامش، امنیت، رضایتمندی و به طور کلی ارتقای سلامت روانی و خود شکوفایی کمک کرده و او را از تعارضات و ناراحتی‌های روانی مانند اضطراب و افسردگی دور نگه می‌دارد. بهداشت روانی عبارت است از قابلیت ارتباط مناسب و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضاد‌ها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب. بنابراین نگرش‌ها و باور‌های فردی و همچنین ویژگی‌های محیط پیرامون افراد در بهره‌مندی از بهداشت روانی مطلوب تأثیرگذار است.
اهمیت بهداشت روانی در کار
فقدان ایمنی روانی در محل کار عواقب عمده‌ای در کسب و کار دارد. اول اینکه افراد از صحبت کردن در مورد طرح‌ها و‌ایده‌هایشان احساس راحتی نمی‌کنند.
سازمان برای جلوگیری از شکست مجهز نیست. لذا زمانی که کارکنان به طور کامل متعهد نباشند، سازمان فرصت استفاده از نقاط قوت تمام استعداد‌های خود را از دست می‌دهد.
افراد باید احساس راحتی کنند که صحبت کنند، سؤالات ساده بپرسند و با نحوه کار‌ها مخالفت کنند تا‌ایده‌هایی ایجاد کنند که تفاوت واقعی ایجاد کند.
ایمنی روانی در محل کار به این معنا نیست که همه همیشه خوب هستند. این بدان معناست که شما از سختی‌ها و مشکلات استقبال می‌کنید و صحبت می‌کنید، زیرا می‌دانید که تیم شما از شما حمایت می‌کند و شما از آن‌ها حمایت می‌کنید.
ایجاد ایمنی روانی در محیط کار برای یادگیری، نوآوری و رشد است، مردم باید اجازه داشته باشند افکار نیمه تمام را به زبان بیاورند، سوالاتی را خارج از حوزه چپ بپرسند و با صدای بلند طوفان فکری کنند و آنچه در فکر و ذهن خود دارند بر زبان بیاورند.
عوامل مؤثر در بهداشت روانی محیط کار
عوامل فیزیکی:
مانند رنگ، نور، ابزار‌ها، دمای محیط، وسایل ایمنی، سروصدای محیط، آلودگی هوای محیط کار و… می‌باشد. برای مثال محیط‌های کاری پر سر و صدا باعث ایجاد استرس در فرد می‌شود و این استرس از طریق سردرد، سوءهاضمه، خستگی غیرعادی، ضعف دستگاه ایمنی و آسیب‌پذیری شدید در برابر بیماری‌های قلبی عروقی منعکس می‌گردد. یا مثلاً وجود آلودگی صوتی در محیط کار ممکن است سنگینی گوش به همراه داشته باشد و سنگینی گوش موجب شود که فرد از تماس با دیگران اجتناب کند. همچنین کار در محیط‌هایی با حرارت نامناسب، بسیار سرد یا بسیار گرم می‌تواند مشکلات جسمی مانند درد مفاصل، پایین آمدن سطح مقاومت بدن، سرماخوردگی و … به همراه داشته باشد.
عوامل انسانی:
شامل شخصیت، نگرش، ادراک و تعارضات و کشمکش‌های بین افراد یا گروه‌ها می‌باشد. از جمله عوامل انسانی مهم و تأثیرگذار در بهداشت روانی در محل کار عبارتند از:
روابط مؤثر
بسیاری از نیاز‌های انسان وابسته به ارتباطات اجتماعی اوست و سلامت روانی انسان تا حدودی وابستگی زیادی به کیفیت روابط او با دیگران دارد. در محیط کار مشکلات ارتباطی باعث از دست دادن شغل، بی‌انگیزگی، ناامیدی، غیبت، کم کاری، عدم همکاری لازم جهت انجام وظایف، بی‌دقتی، بی‌ثباتی خلق و… می‌شود. در واقع شیوه ارتباطی و شخصیت و اهداف فرد در محیط کار نقش مهمی در بهداشت روانی فرد و میزان خشنودی او از محیط کار دارند.
اضطراب و افسردگی:
اضطراب، افسردگی و کسالت و خستگی ناشی از کار، بر میزان توجه و دقت کارکنان اثر منفی می‌گذارد. افسردگی و اضطراب کارکنان می‌تواند موجب کاهش توجه و تمرکز فکری کارکنان شود، حافظه آنان را دچار اختلال کند و بر میزان سوانح و حوادث در کار بیفزاید. به همین دلیل یک مدیر آگاه در جهت ارتقای بهداشت روانی محل کار موجباتی را فراهم می‌سازد تا محیط کار برای کارکنانش اضطراب‌آور نباشد، در آنان احساس امنیت شغلی به وجود آید و از هرگونه درگیری و خشم بیهوده در محیط کار جلوگیری شود.
شناخت و پذیرش خود:
از دیگر اصول بهداشت روانی آگاهی فرد از محدودیت‌های خود و دیگران و پذیرفتن آنان است. عدم سازگاری انسان با محدودیت‌های خود چه مادی، چه جسمانی و چه ذهنی می‌تواند زمینه ابتلا به بیماری‌ها را فراهم آورد. بنابراین فردی که به دنبال بهداشت روانی است می‌بایست اهدافش متناسب با توانای‌هایش باشد. اهداف غیر واقع بینانه منجر به شکست و ناکامی شده و در نتیجه کشمکش درونی و ناسازگاری به دنبال خواهد داشت.
رضایت شغلی:
یکی از نشانه‌های بهداشت روانی در محیط کار، رضایتمندی شغلی فرد است. رضایت شغلی باعث افزایش کارایی، کاهش غیبت، کاهش اشتباهات در کار و غیره می‌شود. تحقیقات بیانگر آن است که بین عملکرد در کار و عدم رضایت از کار رابطه مستقیم وجود دارد. کارکنانی که از کار خود ناراضی هستند بیشتر در معرض سندرم‌های جسمی یا روانی یا سندرم غیبت قرار دارند.
عزت نفس:
کسانی که از عزت نفس ضعیفی برخوردارند، به استعداد‌های خود اطمینان نداشته و خیلی برای خود ارزش قائل نیستند. کسی که عزت نفس بالایی دارد در کار خود زیاد خطر می‌کند و در سلسله مراتب کار‌ها به دنبال کار‌های سطح بالا می‌رود یا کار‌هایی را جستجو می‌کند که به رقابت زیادی نیاز دارد. عزت نفس بالا این اثر را دارد که شخص به انتقاد‌های دیگران زیاد حساسیت نشان نمی‌دهد، برای خود اهداف بالایی در نظر می‌گیرد و برای رسیدن به آن اهداف تلاش زیادی می‌کند.
چه عواملی در محیط کار به سلامت روان آسیب می‌رسانند؟
سیاست‌های نادرست در زمینه امنیت و سلامتی کارمندان
فضا‌های کاری که سیاست‌های درستی در زمینه امنیت و سلامتی کارمندانشان ندارند، سلامت روان اعضای سازمان را به خطر می اندازند. در چنین فضا‌هایی بازدهی کارمندان به پایین‌ترین حد ممکن می‌رسد و میزان ترک کار در آن‌ها زیاد می‌شود. این شرکت‌ها معمولاً با مشکلات قانونی و کاهش سودآوری هم روبه‌رو می‌شوند.
مدیریت و ارتباط سازی ضعیف
مدیرانی که می‌توانند با کارمندانشان ارتباطی صمیمانه برقرار کنند، سلامت روان در محیط کار را ارتقا می‌دهند. در سازمان‌هایی که کارمندان ارتباط مناسبی با مدیر ندارند، سلامت روان ضعیف می‌شود. کارمندانی که ارتباط خوبی با مدیر ندارند از او می‌ترسند و زمانی که با او هم‌صحبت می‌شوند، مضطرب هستند و تحت فشار روانی قرار می‌گیرند.
حمایت نکردن از کارمندان
در سازمان‌هایی که مدیران از کارمندان حمایت نمی‌کنند، سطح بهداشت روانی پایین می‌آید. مدیران در این محیط‌های کاری منابع کافی در اختیار کارمندانشان قرار نمی‌دهند و فقط از آن‌ها انتظار دارند.
فشار کاری زیاد:
برخی از مدیران از کارمندانشان انتظار دارند همیشه در اوج باشند و بهترین عملکرد را داشته باشند. این انتظار فشار زیادی به کارمندان وارد می‌کند. کارمندان برای برآورده‌کردن انتظارات مدیران، ساعت یا حجم کارشان را افزایش می‌دهند و در نتیجه دچاراسترس مضاعف و خستگی مفرط می‌شوند. تداوم یا تکرار چنین شرایطی سلامت روان کارمندان را به خطر می اندازد.
نداشتن امنیت شغلی:
یکی از مهم‌ترین علت‌هایی که سلامت روان کارمندان را تضعیف می‌کند، ترس است. ترس از اینکه بیکار بمانند و نتوانند صورت‌حساب‌ها و هزینه خانواده‌شان را تأمین کنند. در دوران شیوع ویروس کرونا ترس ازدست‌دادن شغل به چالشی جدی برای نیرو‌های کار در سراسر دنیا تبدیل شد و آسیب‌های جدی به سلامت روانشان زد.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران